نورالدین (یا فخرالدین) حمزه پسر علی‌ملک اسفراینی آذری طوسی (۷۸۴–۸۶۶ق / ۱۳۸۲–۱۴۶۲م)؛ صوفی و شاعر ایرانی بود. وی از تبار رهبران سربداران بود. شعرهای آذری طوسی در آغاز در ستایش شاهان بود ولی بعداً رنگ عرفانی یافت.

آذری در اسفراین زاده شد و از آنجا که چندی در طوس زیست به «طوسی» نیز شهرت یافت و چون زایش او در ماه آذر بود آذری خوانده شد. درگذشت او نیز در اسفراین بود.

آذری ملک‌الشعرا دربار میرزا شاهرخ پسر تیمور لنگ بود و از شاگردان و مریدان محی‌الدین طوسی و شاه نعمت‌الله ولی نیز بود.

آذری توسی پس از هجرت به هند در دربار سلطان احمدشاه اول بهمنی ملک‌الشعراء شد.

اثرها[ویرایش متنی]

• بهمن‌نامه
• جواهرالاسرار
• طغرای همایونی
• مرآت (عجایب‌الدنیا)
• سعی‌الصفا
• دیوان آذری
• عروجیه