ایت الله یحیی انصاری شیرازی

یحیی انصاری شیرازی (۱۳۰۶-۱۳۹۳ش) از مجتهدان شیعه و از اساتید منطق، فلسفه، عرفان و اخلاق در حوزه علمیه قم. شهرت او ناشی از سال‌های طولانی تدریس در حوزه علمیه و نیز ویژگی‌های اخلاقی و زندگی زاهدانه اوست. از او کتابی ۴ جلدی که شرحی مفصل بر شرح منظومه ملا هادی سبزواری است منتشر شده است.

زیست نامه

در سال ۱۳۰۶ش در نودایجان داراب، از توابع شیراز به دنیا آمد. پدرش شیخ محمد فخر انصاری فرزند شیخ زکریا نصیر الاسلام انصاری از سران و مبارزان مشروطه بود. نسب خاندان او به جابر بن عبدالله انصاری می‌رسد. برخی به دلیل تسلط وی بر فلسفه از او به عنوان «شیخ اشراق قم» یاد می‌کردند.

تحصیلات

او تحصیلات ابتدایی و مراحل نخستین تحصیل علوم دینی را در زادگاه خود شروع کرد و در سال ۱۳۲۵ش به شیراز رفت. بعد از شش سال در سال ۱۳۳۱ش وارد حوزه علمیه قم شد و تا پایان عمر مشغول تحصیل و تدریس در حوزه بود. او جزء چند شاگرد خاصی بود که در درس خصوصی فلسفه علامه طباطبایی حاضر می‌شد. چندین بار نیز این درس در منزل مسکونی انصاری شیرازی برگزار شده بود.

شاگردان و آشنایانش او را با صفات پسندیده اخلاقی و زندگی زاهدانه توصیف کرده‌اند.

فعالیت‌های سیاسی اجتماعی

انصاری شیرازی سابقه مبارزه با نظام سلطنتی پهلوی و بازداشت و زندانی شدن دارد. بنابر گزارش ساواک قم، وی در مرداد ۱۳۴۳ش در مسجد امام حسن عسکری(ع) به منبر رفته و بیاناتی اظهار داشته که به دنبال آن از مرکز ساواک به وی تذکر داده شده است. همچنین او سخنران سالگرد واقعه فیضیه بود. وی به مدت سه سال در کوهدشتِ لرستان و نائینِ اصفهان تبعید بود.

او یکی از دوازده نفری است که پس از درگذشت آیت الله بروجردی، مرجعیت امام خمینی را که مخالف نظام حکومتی وقت بود، حمایت و تبلیغ کردند.

درگذشت

یحیی انصاری شیرازی در ۱۴ دی ۱۳۹۳ش / ۱۲ ربیع‌الاول ۱۴۳۶ق بعد از یک دوره بیماری طولانی، بر اثر ایست قلبی در قم از دنیا رفت پیکر او در دوشنبه ۱۵ دی از مسجد امام حسن عسکری(ع) به طرف حرم حضرت معصومه(س) تشییع و بعد از اقامه نماز میت توسط آیت الله مکارم شیرازی در حرم کنار مرقد علامه طباطبایی به خاک سپرده شد

تدریس در حوزه علمیه

او کتاب‌های متعددی همچون شرح لمعه، رسائل، مکاسب، کشف المراد، شرح تجرید، شرح منظومه سبزواری، شرح اشارات، اسفار، شرح فصوص قیصری، تمهید القواعد، شرح منازل السائرین و مصباح الانس، را تدریس کرده است. او هم چنین به تدریس مجلداتی از بحار الانوار که در آن به بحث معاد پرداخته شده، اشتغال داشته است

با تأکید و به سفارش حسن حسن‌زاده آملی درس‌های شرح منظومه وی از روی نوارهای درسی پیاده سازی و منتشر شده است. این مجموعه در چهار جلد و با عنوان دروس شرح منظومه حکیم ملا هادی سبزواری و توسط انتشارات بوستان کتاب منتشر شده است.

مجمع عالی حکمت اسلامی در ۱۹ خرداد ۱۳۸۹ش از شخصیت علمی او تجلیل کرد.

اساتید

• سید نورالدین حسینی شیرازی
• سید عبدالعلی آیت اللهی
• سید محمدباقر سلطانی
• سید حسین طباطبایی بروجردی
• سید روح‌الله موسوی خمینی
• محمدعلی اراکی
• حسینعلی منتظری
• سید محمدحسین طباطبائی
• مرتضی حائری یزدی
• سید محمدحسن الهی

شاگردان

به دلیل سال‌های طولانی تدریس او در حوزه علمیه قم تعداد شاگردان او قابل شمارش نیست. برخی از معروف‌ترین شاگردان او عبارتند از:

• محمد مهدی مهندسی
• مصطفی بروجردی
• سید حسن خمینی
• سید هاشم حسینی بوشهری
• محمد سروش محلاتی
• سید رضا حسینی اسحاق نیا

تألیفات

آثار آیت الله انصاری عبارتند از:

• اصطلاحات حکمت متعالیه (فارسی)
• آهنگ آزادی از سرکوه داراب (این کتاب، فارسی و شامل قسمتی از فداکاری‌های جدّش زکریا نصیر الاسلام در راه مشروطه و شرح زندگانی جابر بن عبدالله انصاری است).
• سروشی از عالم غیب (تفسیر سوره نبأ به زبان فارسی)
• اشعار و قصائد و غزلیات
• شرح منظومه سبزواری که جلد اوّل آن چاپ شده است.