جایگاه فلسفه در دیدگاه امام راحل

امام خمینی فلسفه (حکمت) را یکی از علوم برهانی و عقلی می دانستند که می تواند در معرفت و شناخت به انسان کمک کند، و عقل انسان را سیراب نماید. در درسهای تفسیر سوره مبارکه حمد می فرمایند: « فلسفه وسیله است، خودش مطلوب نیست. وسیله است برای اینکه شما مسائل را، معارف را با برهان به عقلتان برسانید، هنرش همین قدر است.» (تفسیر سوره حمد، ص۱۰۹ و ۱۱۰)

و در نامه به فرزندشان ضمن برتری دادن به لسان انبیاء و اولیای خلص و اصحاب دل به اصحاب براهین و فلسفه می گویند: «و آنچه گفتم به آن معنا نیست که به فلسفه و علوم برهانی و عقلی نپرداز و از علوم استدلالی روی گردان که این خیانت به عقل و استدلال و فلسفه است، بلکه به آن معنی است که فلسفه و استدلال «راهی» است برای وصول به مقصد اصلی و نباید تو را از مقصد و مقصود و محبوب محجوب کند.» (صحیفه امام، ج۱۶، ص۲۲۰)

امام در برابر کسانی که فلسفه اسلامی را به دلیل ریشه یونانی مورد انتقاد قرار می دادند، این نقد را به دلیل کم اطلاعی و بی اطلاعی می دانند و حکمت و فلسفه اسلامی به ویژه حکمت صدرایی را بهره مند از نور قرآن و حدیث می دانند و بین حکمت اسلامی و یونانی فاصله ی بسیار قائل هستند؛ بنابراین حکمت اسلامی در دیدگاه امام(س) نه تنها مخالف قرآن (یعنی وحی) نیست بلکه همراه و پرورش یافته در دامن کتاب و سنت است. (آداب الصلاه، ص۳۰۴؛ تقریرات فلسفه، ج۱، ص۸۷ و…)

مشرب فلسفی امام خمینی(س) و بیشترین تمایل ایشان در فلسفه به صدرالمتألهین و حکمت متعالیه است، و سالها ایشان از مدرسین به نام فلسفۀ صدرایی به شمار می آمدند، و اگر مقصود سؤال کننده از باور امام به مؤلفه های فلسفی این باشد که ایشان چه مباحثی از فلسفه را قبول داشتند ، باید گفت مباحث اصلی و ریشه ای مکتب صدرایی مانند بحث اصالت وجود، حرکت جوهری، قاعدۀ الواحد، تجرد نفس، جسمانیه الحدوث و روحانیه البقا بودن نفس، علم تفصیلی و اجمالی حق تعالی در مقام ذات و دیگر مباحث، مورد پذیرش ایشان می باشد.

برای پاره ای اطلاعات پیرامون فلسفه از دیدگاه امام خمینی و نقش ایشان در گسترش و رواج این علم به کتاب نهضت فلسفی امام خمینی(س) به قلم علی اکبر ضیایی رجوع کنید. .