کد خبر : 3932
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۳۰ بهمن ۱۳۹۸ - ۱۲:۰۰
چاپ خبر ۰ نظر
عرفا

سیدعلی حسینی خامنه

سیدعلی حسینی خامنه

سید علی حسینی خامنه[۱۰] (زادهٔ ۲۹ فروردین ۱۳۱۸،[۴] مشهد) معروف به سید علی خامنه‌ای، روحانی مسلمان، مجتهد، مرجع تقلید شیعی و امام جمعهٔ تهران[۱۱] و دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران است. وی طبق اصول ۱۰۷ و ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، عالی‌ترین مقام کشور و فرمانده کل نیروهای مسلح محسوب می‌شود.[۱۲] او رئیس بنیاد دائرهالمعارف اسلامی نیز می‌باشد.[۱۳] خامنه‌ای از ۴ سالگی در مکتب‌خانه شروع به تحصیل کرد. سپس به مدرسهٔ ابتدایی

سید علی حسینی خامنه[۱۰] (زادهٔ ۲۹ فروردین ۱۳۱۸،[۴] مشهد) معروف به سید علی خامنه‌ای، روحانی مسلمان، مجتهد، مرجع تقلید شیعی و امام جمعهٔ تهران[۱۱] و دومین رهبر جمهوری اسلامی ایران است. وی طبق اصول ۱۰۷ و ۱۱۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، عالی‌ترین مقام کشور و فرمانده کل نیروهای مسلح محسوب می‌شود.[۱۲] او رئیس بنیاد دائرهالمعارف اسلامی نیز می‌باشد.[۱۳]

خامنه‌ای از ۴ سالگی در مکتب‌خانه شروع به تحصیل کرد. سپس به مدرسهٔ ابتدایی رفت و بعد از پایان تحصیلات ابتدایی وارد حوزهٔ علمیه شد. تحصیلات کلاسیک را نیز تا سال دوم متوسطه ادامه داد. او تحصیلات حوزوی خود را در حوزه‌های علمیهٔ مشهد، نجف و قم فرا گرفت. حدود ۱۸ سال داشت که از سید محمدهادی میلانی اجازه روایت را کسب کرده بود.[۱۴]

خامنه‌ای در نوجوانی با سید مجتبی نواب صفوی طلبه و بنیان‌گذار و رهبر جمعیت فدائیان اسلام آشنا شد. به گفتهٔ خودش اولین جرقه‌های انگیزش انقلابی اسلامی توسط نواب صفوی در وی به وجود آمد.[۱۵] نخستین دیدار وی با روح‌الله خمینی در سال ۱۳۳۶ش صورت گرفت.[۱۴] آشنایی و دیدار با روح‌الله خمینی، باعث تقویت روحیهٔ انقلابی سیدعلی خامنه‌ای شد. او در راستای اهدافِ نهضت خمینی، به فعالیت‌های ضد حکومت پهلوی ادامه داد و در جریان این مبارزات، شش بار توسط حکومت پهلوی بازداشت شد. در سال ۱۳۵۶ ژاندارمری، او را به مدت سه سال به ایرانشهر تبعید کرد که با اوج‌گیری اعتراضات مردمی در سال ۱۳۵۷ این حکم بی‌اثر شده و وی به تهران بازگشت.[۱۶]

پس از پیروزی انقلاب ایران در بهمن ۱۳۵۷، سید علی خامنه‌ای عضوی از شورای انقلاب، امام جمعه تهران، و معاون وزیر دفاع شد. پس از آن، یک دوره نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی و دو دوره رئیس‌جمهور ایران شد. بعد از مرگ روح‌الله خمینی در سال ۱۳۶۸ مجلس خبرگان او را به عنوان دومین رهبر ایران انتخاب کرد. او از سال ۱۳۷۳ به عنوان یکی از مراجع تقلید شیعیان مورد قبول جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اعلام شده[۱۷][۱۸][۱۹][۲۰] اما برخلاف عرف، تا کنون به جای انتشار توضیح المسائل، تنها به انتشار استفتائات اکتفا کرده‌است.[۲۱]

مجلهٔ فوربس خامنه‌ای را هجدهمین رتبه در فهرست قدرتمندترین افراد جهان در سال ۲۰۱۵ ارزیابی کرد.[۲۲] اکبر گنجی در مجلهٔ فارن افرز می‌نویسد که خامنه‌ای از زمان رهبر شدنش تاکنون، از راه‌های متفاوتی برای افزایش نفوذش در بخش‌های مختلف نظام ایران پس از انقلاب استفاده کرده‌است.[دیدگاه جانبدارانه][چگونه؟][۲۳]

اوایل زندگی

سید علی خامنه‌ای در سال ۱۳۱۸ در مشهد به دنیا آمده‌است.[۲۴][۲۵] در شناسنامه، تاریخ تولد وی ۲۴ تیرماه ۱۳۱۸ ثبت شده‌است که با ۱۶ ژوئیهٔ ۱۹۳۹ برابر است، اما خود وی، تاریخ صحیح زادروز را ۲۹ فروردین ماه آن سال می‌داند.[۲۶][۲۷]

در دوران نوجوانی

خانواده

جد بزرگ وی سید محمد حسینی تفرشی از سلسله سادات افطسی است. شجره وی به سلطان سید احمد می‌رسد که با پنج واسطه از اخلاف علی بن الحسین، امام چهارم شیعیان، است.[۲۸] پدر سید علی خامنه‌ای، سید جواد و پدربزرگ پدریش سید حسین خامنه‌ای از روحانیان آذری مقیم نجف بودند و نیایش از تفرش به آذربایجان هجرت کرده‌بود. سید حسین خامنه در شمار فقها و مدرسان برجسته حوزه علمیه نجف به‌شمار می‌آمده‌است. سید حسین همچنین از مدرسان مدرسه علمیه طالبیه تبریز بوده‌است و امامت مسجد جامع آن شهر را نیز به عهده داشته‌است.[۲۸] پدر وی سید جواد خامنه‌ای زاده نجف است. وی در کودکی از نجف به تبریز آمده‌است. پس از به پایان رساندن دروس مقدماتی حوزه در نجف، در بازگشت به ایران در مشهد اقامت می‌گزیند و در کنار تدریس، به عنوان امام جماعت مسجد صدیقی‌های بازار مشهد فعالیت می‌کند. وی امام جماعت مسجد گوهرشاد نیز بود.[۲۸] عموی وی، سید محمد خامنه‌ای، و شوهر عمه‌اش، محمد خیابانی، از طرفداران جنبش مشروطه ایران بوده‌اند.[۲۸][۲۹]

مادرش خدیجه میردامادی (۱۲۹۱–۱۳۶۸)،[۳۰] تنها دو ماه بعد از شروع رهبری او درگذشت. وی دربارهٔ مادرش چنین گفته‌است: «مادرم خانمی بود بسیار فهمیده، باسواد، کتابخوان، دارای ذوق شعری و هنری، حافظشناس –البته نه به معنای علمی، بلکه به معنای مأنوس بودن با دیوان حافظ–، با قرآن کاملاً آشنا بود».[۳۱] او دختر هاشم میردامادی بود، که اصالتاً اصفهانی و مقیم مشهد بود. سید هاشم نجفی میردامادی از مفسران قرآن و امام جماعت مسجد گوهرشاد بوده‌است، که در زمان رضا شاه به علت اعتراض به کشتار مردم در واقعه مسجد گوهرشاد، به سمنان تبعید می‌شود.[۲۸] به گفته علی اکبر ولایتی در دائرهالمعارف بزرگ اسلامی سلسله نسب سید علی خامنه‌ای از سوی مادر به امام جعفر صادق، پیشوای ششم شیعیان، می‌رسد.[۲۸] بنابر گفته برخی منابع، پدر بزرگ مادری وی، زاده و بزرگ‌شدهٔ نجف و دانش‌آموختهٔ حوزهٔ علمیهٔ نجف و نیز از سادات میردامادی اصفهانی و مشخصاً نجف‌آبادی بود. او حدوداً در ۴۰ سالگی به ایران مهاجرت کرد و در مشهد به تبلیغات مذهبی و تحصیل و تدریس و نوشتن کتاب‌های اسلامی مشغول بود. وی سالیان بسیار امام جماعت مسجد جامع گوهرشاد بود و به تفسیر قرآن اشتغال داشت و کتاب تفسیر قرآن خلاصهالبیان را نوشت. او در زمان کشف حجاب در حکومت رضاشاه در مسجد گوهرشاد مشهد مبارزاتی کرد و پس از مخالفت با این طرح به سمنان تبعید شد.[۳۲]

سید جواد خامنه‌ای از ازدواج اولش سه دختر به نام‌های علویه، بتول و فاطمه داشت که همگی فوت کرده‌اند. پس از درگذشت همسر اولش با خدیجه میردامادی، ازدواج کرد که از این ازدواج دارای ۴ پسر (سید محمد، سید علی، سید هادی و سید حسن) و یک دختر (بدری) شد.[۳۳][۳۴]

سید محمد، فرزند ارشد سید جواد، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی بود و در حال حاضر ریاست بنیاد حکمت اسلامی صدرا را بر عهده دارد. سیدهادی، برادر کوچکتر سیدعلی، نیز روحانی و فعال سیاسی عضو مجمع روحانیون مبارز است، که در سال ۱۳۷۹ روزنامهٔ حیات نو را منتشر کرد، که بعداً به دستور دادگاه ویژهٔ روحانیت توقیف شد.[۳۵][۳۶] خواهر تنی او بدری همسر علی تهرانی است. علی تهرانی روحانی فعّال در دوران انقلاب بود که به مجاهدین خلق گرایید و به عراق پناهنده گشت. او در سال ۱۳۷۴ به همراه خانواده‌اش به ایران بازگشت.[۳۷][۳۸] کوچکترین برادر او، سید حسن، مسئول هیئت‌های رسیدگی به تخلفات اداری وزارت نفت و نمایندهٔ وزیر نفت در این هیئت،[۳۹] و عضو شورای پروانه نمایش است.[۴۰]

سید علی خامنه‌ای متأهل و دارای ۶ فرزند است. همسر وی منصوره خجسته باقرزاده نام دارد. نام دخترانش بشری و هدی، و پسرانش مصطفی ،مجتبی، مسعود (محسن) و میثم است.[۴۱][۴۲] بشری همسر محمدجواد گلپایگانی فرزند محمدی گلپایگانی رئیس دفتر رهبری است.[۴۳] هدی، همسر مصباح‌الهدی باقری کنی فرزند محمدباقر باقری کنی است.[۴۴] مجتبی با دختر غلامعلی حداد عادل ازدواج کرده‌است.[۴۵] مصطفی با دختر عزیزالله خوشوقت و مسعود نیز با فرزند محسن خرازی و خواهر صادق خرازی ازدواج کرده‌است.[۴۳] میثم داماد محمود لولاچیان از بازاریان مذهبی تهران است.[۳۰] به گفته احمد مروی، معاون ارتباطات حوزه‌ای دفتر سید علی خامنه‌ای، هر چهار پسر وی تحصیلات حوزوی دارند و پدر آن‌ها را از فعالیت اقتصادی منع کرده‌است. سید مصطفی به تدریس سطوح عالیه حوزوی نظیر مکاسب و کفایه در قم اشتغال دارد.[۴۶]

دوران کودکی و تحصیل

او از دوران کودکی در خانواده‌ای فقیر پرورش یافت.[۴۷] وی می‌گوید که دوران کودکی‌اش در فقر گذشت و تا چهار پنج سالگی در خانه‌ای نسبتاً کوچک در محله‌ای فقیرنشین در مشهد ساکن بود که فقط یک اتاق و یک زیرزمین داشت. بعداً جمعی از ارادتمندان به سیدجواد خامنه‌ای زمین کوچکی را در کنار آن خانه خریدند و هدیه کردند و خانه دارای سه اتاق شد.[۴۸]

وی تحصیل را از چهار سالگی به همراه برادر بزرگش سید محمد در مکتب‌خانه و با فراگیری قرآن شروع کرد؛ و پس از مدتی دورهٔ دبستان را در نخستین مدرسهٔ اسلامی مشهد، به نام دارالتعلیم دیانتی گذراند.[۴۹] در همین ایام، یادگیری قرائت و تجوید قرآن را نزد برخی قاریان قرآن مشهد آغاز کرد.

تحصیلات حوزوی

هم‌زمان با تحصیل در کلاس پنجم دبستان، تحصیلات مقدماتی حوزوی را نیز آغاز کرد. شوق وافر او به تحصیلات حوزوی و تشویق والدین سبب شد که وی پس از اتمام دورهٔ دبستان، وارد دنیای طلبگی شود و تحصیل علوم دینی را در مدرسهٔ سلیمان‌خان ادامه دهد. وی بخشی از مقدمات را نیز نزد پدر طی کرد. سپس به مدرسهٔ نواب رفت و دورهٔ سطح را در آن به پایان برد. هم‌زمان با تحصیلات حوزوی دورهٔ دبیرستان را تا سال دوم متوسطه ادامه داد.[۵۰] پس از گذراندن دوره مقدمات، و خواندن جامع المقدمات و صرف و نحو، وارد حوزه علمیه مشهد شد و توانست تحصیلات خود در علوم دینی را در مدرسه سلیمان خان ادامه دهد و پس از رفتن به مدرسه نواب، دروس سطح را در آنجا به پایان برساند.[۲۸][۵۱]

وی کتب ادبی از قبیل جامع المقدمات، سیوطی، مغنی را نزد مدرّسان مدرسهٔ سلیمان خان و نوّاب خواند. پدر نیز بر درس فرزندانش نظارت می‌کرد. کتاب معالم را نزد سید جلیل حسینی سیستانی در همان دوره خواند. سپس شرایع الاسلام و شرح لمعه را مشترکاً نزد پدر و آقا میرزا مدرس یزدی آموخت و رسائل و مکاسب را در حضور هاشم قزوینی. بقیهٔ دروس سطح فقه و اصول را نزد خود پدر خواند و دورهٔ مقدمات و سطح را در پنج سال و نیم به اتمام رساند. در دروس خارج فقه سید محمد هادی میلانی نیز شرکت جست.[۲۸] در زمینهٔ منطق و فلسفه، کتاب منظومهٔ سبزواری را ابتدا از میرزا جوادآقا تهرانی و بعدها نزد رضا ایسی خواند.[۵۲]

همچنین خامنه‌ای در سال ۱۳۸۸ پیشنهاد اخذ مدرک دکترای افتخاری را که از طرف استادان و رئیس دانشگاه تهران مطرح شد را رد کرد[۵۳]

سیدعلی خامنه‌ای، از شاگردان سید محمدهادی میلانی بود.[۵۴] وی از طرف سید محمد هادی میلانی اجازه روایت نیز دریافت کرده‌است.[۲۸]

سید علی خامنه‌ای از سن هجده‌سالگی در مشهد درس خارج فقه و اصول را نزد سید محمدهادی میلانی از مراجع وقت آغاز کرد. در سال ۱۳۳۶ به قصد زیارت عازم نجف شد. در مدت اقامت کوتاه خود از دروس سید محسن حکیم و ابوالقاسم خویی و سید محمود حسینی شاهرودی بهره برد. او با مشاهدهٔ وضعیت تحقیق و تدریس در نجف تصمیم به تحصیل در آن شهر گرفت، ولی به دلیل مخالفت پدر پس از هفت ماه به ایران بازگشت.[۵۵] از دیگر اساتیدی که وی توانست پس از رفتن به نجف از محضرشان استفاده کند، می‌توان به افرادی همچون میرزا باقر زنجانی و میرزا حسن بجنوردی اشاره کرد.[۲۸]

پس از آن از سال ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۳ در حوزه علمیه قم به تحصیلات عالی در فقه و اصول و فلسفه مشغول شد. وی همچنین در قم نزد استادانی همچون سید محمدحسین طباطبایی، سید روح‌الله خمینی، سید محمد محقق داماد و مرتضی حائری یزدی کسب علم کرده‌است.[۲۸] در سال ۱۳۴۳ یک چشم پدرش براثر بیماری آب مروارید نابینا شد. پس از آن به‌رغم علاقه‌اش به تحصیل در قم، برای مراقبت از پدر به مشهد بازگشت و تا سال ۱۳۴۷، در همان‌جا درس‌آموزی خود را با شرکت در دروس استادانی چون میلانی ادامه داد. در کنار آن به کتاب‌های فقه و اصول و معارف دینی به طلاب و دانشجویان می‌آموخت.[۵۵]

به نوشته آبراهامیان، بعد از برگزیده شدن «حجت‌الاسلام سیدعلی خامنه‌ای» به عنوان رهبر ایران، رسانه‌های حکومتی، او و همکارش «حجت‌الاسلام علی اکبر هاشمی رفسنجانی» را به عنوان آیت‌الله معرفی کردند.[۵۶] وبگاه صالحات ادعا می‌کند که اجتهاد وی در سال ۱۳۶۹ یک سال پس از درگذشت خمینی و انتصاب وی به عنوان رهبری، توسط ۷ آیت‌الله به‌طور رسمی و عمومی تأیید شد.[۵۷]

تدریس

سید علی خامنه‌ای از زمان حضور در مشهد به کار تدریس مشغول بوده‌است. ابتدا تدریس در سطوح عالی یعنی رسائل، مکاسب و کفایه را انجام می‌داده‌است. وی پس از انقلاب نیز در طول دوره ریاست جمهوری‌اش درس تفسیر را ادامه می‌داد. از سال ۱۳۶۹ به این سو وی تدریس دروس خارج فقه را تا کنون ادامه داده‌است.[۲۸]

فعالیت‌های انقلابی

سابقه کنش‌های سیاسی وی برگرفته از سابقه خاندان اوست که زمینه‌ای سیاسی و مذهبی را فراهم ساخته بودند. اولین بارقه برای ورود وی به فعالیت سیاسی با دیدن نواب صفوی در مشهد آغاز شده‌است. سیدعلی خامنه‌ای خود را «از شاگردان فقهی، اصولی، سیاسی، انقلابی سید روح‌الله خمینی» می‌داند. گرچه اولین دیدار وی با روح‌الله خمینی در ۱۳۳۶ صورت پذیرفته اما شخصیت سیاسی روح‌الله خمینی در جریان طرح انجمن‌های ایالتی و ولایتی برای سید علی هویدا می‌شود.[۲۸]

همان وقت جرقه‌های انگیزش انقلاب اسلامی به وسیله نوّاب صفوی در من به وجود آمد و هیچ شکی ندارم که اولین آتش را مرحوم نوّاب در دل ما روشن کرد.

در سال ۱۳۳۱ هنگامی که نوّاب صفوی با عدّه‌ای از فدائیان اسلام به مشهد رفته‌بود و در مدرسهٔ سلیمان خان، سخنرانی کرد در موضوع احیای اسلام و حاکمیت احکام الهی، مخالفت با شاه و انگلیس و ادعای دروغگویی آنان به ملت ایران، سید علی یکی از طلبه‌های جوان همان مدرسه بوده‌است.[۵۸]

علی خامنه‌ای در سال ۱۳۴۱ با پیوستن به نهضت خمینی، به مبارزه با حکومت پهلوی می‌پردازد. علی اکبر ولایتی وی را از نخستین افرادی می‌داند که قبل از قیام پانزده خرداد سال ۱۳۴۲ با خمینی همراه شده‌است.[۲۸]

نخستین دستگیری‌ها (ایام ۱۵ خرداد)

سید علی خامنه‌ای در زندان، در دوران حکومت پهلوی

خامنه‌ای اولین بار در بیرجند دستگیر شد که این دستگیری منجر به ۱۰ روز بازداشت وی در بازداشتگاهی در مشهد شد. پس از اجرای همه‌پرسی لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی، سید علی خامنه‌ای به همراه برادرش سید محمد، گزارشی از جانب سید هادی میلانی دربارهٔ واکنش مردم مشهد به همه‌پرسی برای خمینی می‌برد. از این پس، خمینی وظیفه رساندن پیام‌هایش به روحانیون خراسان و مردم مشهد را به خامنه‌ای محول می‌کند. وی در منابر و مجالس برخی شهرهای خراسان همچون بیرجند، دربارهٔ مسائلی همچون حادثه حمله به مدرسه فیضیه قم و سلطه اسرائیل بر جوامع اسلامی سخنرانی می‌کند. به دنبال این سخنرانی‌ها وی در ۱۲ خرداد ۱۳۴۲ ش توسط حکومت پهلوی بازداشت و زندانی می‌شود.[۲۸] با پیش آمدن حوادث ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، او را از بیرجند به مشهد آورده تحویل بازداشتگاه نظامی دادند و ۱۰ روز آنجا زندانیش کردند.[۴۷][۵۹] وی پس از آزادی از زندان، ارتباط خود را با سید هادی میلانی حفظ کرده و راهی قم می‌شود و در آنجا فعالیت‌های سیاسی اش را ادامه می‌دهد. وی به طرفداری از سیدمحمود طالقانی، یدالله سحابی و مهدی بازرگان، که به دلیل حمایت از سید روح‌الله خمینی زندانی بودند، تلگرامی برای این افراد می‌فرستد. او طلاب خراسانی را برای اعتراض به حصر خمینی هدایت کرد و نامه‌ای به حسنعلی منصور، نخست‌وزیر وقت، نوشت.[۲۸]

دومین بازداشت (سفرهای انقلابی)

بهمن ۱۳۴۲ (رمضان ۱۳۸۳ قمری) او با عده‌ای از دوستانش به کرمان رفت و پس از دو سه روز توقف در کرمان و سخنرانی و منبر و دیدار با عالمان و طلاب شهر، عازم زاهدان شد. در آن جا نیز به دلیل سخنرانی‌ها و فعالیت سیاسی بازداشت و راهی زندان قزل قلعه می‌شود. در اسفند همان سال با قرار التزام به عدم خروج از تهران آزاد می‌شود و تا زمان انقلاب ۵۷ همواره تحت کنترل نیروهای امنیتی حکومت وقت قرار دارد.[۲۸]

سومین و چهارمین بازداشت (کلاس‌های درس)

به دلیل کلاس‌های تفسیر و حدیث و اندیشهٔ اسلامی وی در مشهد و تهران مورد تعقیب ساواک قرار گرفت. در پاییز سال ۱۳۴۳ پس از بازگشت به مشهد، در کنار مراقبت از پدر فعالیت سیاسی خویش را ادامه داد. در ۲۹ بهمن ۱۳۴۳ به تبعید سید روح‌الله خمینی در ضمن نامه‌ای خطاب به امیر عباس هویدا اعتراض کرد. وی به همراه عده‌ای دیگر از حوزویان گروه یازده نفره‌ای را شکل دادند که فعالیت شان مبارزه با رژیم پهلوی بود. این تشکیلات در اواخر سال ۴۵ توسط ساواک کشف می‌شود و سید علی خامنه‌ای نیز مورد تعقیب قرار می‌گیرد. در همین دوران سید علی به ترجمه کتاب آینده در قلمرو اسلام اقدام می‌کند. ساواک این کتاب را توقیف می‌کند ولی سید علی را نمی‌تواند بازداشت کند. وی مدتی پس از آن امامت جماعت مسجد امیرالمؤمنین را بر عهده داشت. به دنبال دستگیری سید حسین قمی و اعتراض سید علی، ساواک در چهارده فروردین ۱۳۴۶ وی را در مراسم تشییع مجتبی قزوینی دستگیر می‌کند و در ۲۶ تیرماه آزاد می‌شود.[۲۸]

از نگاه ولایتی شیوه مبارزاتی سید علی خامنه‌ای، بر اساس اندیشه اسلامی و گرفتن مبانی مبارزاتی از منابعی چون قرآن و احادیث در تقابل با اندیشه‌های مادی گرایانه و مارکسیستی و لیبرال بوده‌است. ولایتی از جمله علل موفقیت سید علی خامنه‌ای در مبارزات سیاسی را داشتن نگاه چند بعدی، استفاده از شبکه عظیم اطلاع‌رسانی نهضت سید روح‌الله خمینی و استفاده از منبر و عملگرایی می‌داند.[۲۸] در نهم شهریور ۱۳۴۹ سید علی به عنوان سرپرست گروه امداد راهی مناطق زلزله زده جنوب خراسان یعنی فردوس می‌شود. وی در این مدت نیز به فعالیت تبلیغی و سیاسی خویش ادامه می‌دهد.[۲۸] وی تا اواخر دوران حکومت پهلوی، به سبب ممانعتی که از خروج وی برای زیارت عتبات و دیدار با سید روح‌الله خمینی صورت گرفت از خروج از کشور ممنوع شد.[۲۸]

پنجمین بازداشت

وی دربارهٔ پنجمین بازداشت خویش توسط ساواک می‌نویسد:[۵۵]

از سال ۴۸ زمینهٔ حرکت مسلحانه در ایران محسوس بود. حساسیت و شدت عمل دستگاه‌های جاری رژیم پیشین نیز نسبت به من، که به قرائن دریافته بودند چنین جریانی نمی‌تواند با افرادی از قبیل من در ارتباط نباشد، افزایش یافت. سال ۵۰ مجدداً و برای پنجمین بار به زندان افتادم. برخوردهای خشونت‌آمیز ساواک در زندان آشکارا نشان می‌داد که دستگاه از پیوستن جریان‌های مبارزهٔ مسلحانه به کانون‌های تفکر اسلامی به‌شدت بیمناک است و نمی‌تواند بپذیرد که فعالیت‌های فکری و تبلیغاتی من در مشهد و تهران از آن جریان‌ها بیگانه و به‌کنار است. پس از آزادی، دایرهٔ درس‌های عمومی تفسیر و کلاس‌های مخفی ایدئولوژی و… گسترش بیشتری پیدا کرد.

در سال ۱۳۴۸ سخنرانی‌هایی در مسجد الجواد تهران و حسینیه ارشاد تهران به دعوت مرتضی مطهری و انجمن اسلامی مهندسین برای دانشجویان و دانش آموزان داشت. وی همچنین در بهار سال ۱۳۴۹ سلسله جلساتی را برگزار کرد که ایده مبارزاتی آن مبتنی بر تدوین جهان بینی و ایدئولوژی اسلامی بوده‌است. پس از در گذشت سید محسن حکیم و حساس شدن موضوع مرجعیت در خرداد ۱۳۴۹، سید علی خامنه‌ای تلاش بسیاری برای تحکیم مرجعیت سید روح‌الله خمینی کرد. پس از درگذشت محمد رضا سعیدی، طلاب علوم دینی تحت هدایت وی به تهیه و انتشار اعلامیه‌هایی در انتقاد از رژیم پهلوی و حمایت از سید روح‌الله خمینی پرداختند. در دوم مهر ماه ۱۳۴۹، ساواک مشهد وی را در زندان لشکر خراسان بازداشت می‌کند. وی پس از آزادی در سال ۱۳۴۹ شمسی باز هم سخنرانی‌هایی در مخالفت با رژیم در هیئت انصار الحسین تهران ایراد کرد.[۲۸]

بازداشت ششم (ادامهٔ درس‌ها)

به دنبال تحریم جشن‌های ۲۵۰۰ سال از سوی سید روح‌الله خمینی و تشدید مراقبت‌های امنیتی ساواک، سید علی خامنه‌ای ابتدا در مرداد ۱۳۵۰ بازداشت شد و در همان زندان لشکر خراسان زندانی شد. وی در همان سال دو بار دیگر نیز بازداشت شد. یکی در آبان ماه و دیگری در آذرماه که جرم وی اقدام علیه امنیت ملی عنوان شده‌است؛ و ی پس از آزادی باز فعالیت‌های سیاسی خودش را در پیش گرفت و جلساتی را در هیئت انصار الحسین و مسجد نارمک برگزار می‌کرد.[۲۸]

در خلال سال‌های ‎۱۳۵۰-۱۳۵۳ درس‌های تفسیر و ایدئولوژی سید علی خامنه‌ای در سه مسجد کرامت و امام حسن و میرزا جعفر در مشهد تشکیل می‌شد.[۲۸] این فعالیت‌ها موجب شد که در دی ماه ۱۳۵۳ ساواک به خانه‌اش در مشهد هجوم برده، او را دستگیر و بسیاری از یادداشت‌ها و نوشته‌هایش را ضبط کند. در فروردین ۱۳۵۲ برای تبلیغ سید علی عازم نیشابور می‌شود و جلساتی را در مساجد شهر نیشابور برگزار می‌کند. در خرداد ۱۳۵۲ جلسات تفسیر وی توسط ساواک در مسجد امام حسن و منزل وی تعطیل می‌شود. در آذر ۱۳۵۲ به دعوت بانی و واقف مسجد کرامت مشهد، فعالیت خود را در آن جا دنبال می‌کند ولی توسط ساواک بازداشت می‌شود. در آبان ۱۳۵۳ به دعوت محمد مفتح به سخنرانی در مسجد جاوید تهران می‌پردازد. وی در دی ماه ۱۳۵۳ برای ششمین بار بازداشت می‌شود و به زندان کمیته مشترک ضد خراب کاری در تهران منتقل می‌شود. بنابر گفته وی، دشوارترین و سخت‌ترین دوران حبس همین دوران بوده‌است؛ ولی در ۲ شهریور ۱۳۵۴ از زندان آزاد می‌شود.[۲۸]

پس از آزادی از زندان، به مشهد برگشت و بازهم همان برنامه ادامه داشت. البته دیگر امکان تشکیل کلاس‌های سابق را به او ندادند.[۵۵]

تبعید به ایرانشهر

در اواخر سال ۱۳۵۶، نیروهای امنیتی پهلوی وی را دستگیر و به مدت ۳ سال به ایرانشهر تبعید شد. در اواسط سال ۱۳۵۷ با اوج‌گیری مبارزات انقلاب ایران، از تبعیدگاه آزاد شده به مشهد بازگشت.[۲۸] به سبب فعالیت‌های مبارزاتی و سیاسی در مسجد آل رسول ایرانشهر و رفت‌وآمد قشرهای مختلف به منزل وی شدیداً نیروهای امنیتی وی را تحت نظر داشتند. به دنبال کشتار مردم در ۱۹ فروردین ۱۳۵۷ در یزد، نامه‌ای در محکومیت این حرکت منتشر کرد که در سراسر کشور به صورت اعلامیه پخش شد.[۲۸] در ۲۸ تیر ماه ۱۳۵۷ در پی اعتراض طلاب حوزه علمیه مشهد به تبعید سید علی خامنه‎ای، مأموران انتظامی این حرکت را سرکوب کردند.[۲۸]

به نظر ولایتی در دائرهالمعارف، فعالیت‌های انقلابی و مردمی سید علی خامنه‌ای سبب آن شده بود که محل تبعید وی به جیرفت نقل مکان پیدا کند. وی در ۲۲ مرداد به جیرفت تبعید شده‌است. وی در جیرفت نیز به فعالیت خود بر ضد رژیم ادامه داد و سخنرانی‌هایی در مسجد جامع ایراد کرد از جمله سخنرانی که در پانزدهم شهریور ۱۳۵۷ صورت گرفت. وی علاوه بر نوشتن نامه به سید علی‌محمد دستغیب پیرامون حوادث کشور و مبارزه با رژیم پهلوی، راهکارهایی نیز ارائه می‌داد. وی در همین دوره برای فعالیت مبارزاتی علیه رژیم مخفیانه راهی کهنوج شد.[۲۸]

در اول مهر ۱۳۵۷ از کهنوج راهی مشهد شد و روند ساماندهی امور انقلابی و مبارزه را ادامه داد. در هنگام اقامت سید روح‌الله خمینی در فرانسه، اقامت وی را عاملی برای پدید آمدن موجی از امید و تصمیم در دل مردم دانست و در نهایت خواستار بازگشت سید روح‌الله خمینی از فرانسه بود.[۲۸]

هنگام اقامت در مشهد فعالیت مبارزاتی وی شدت بیشتری به خود گرفت و سخنرانی‌هایی افشاگرانه را ایراد می‌نمود. سید روح‌الله خمینی نیز با وی در ارتباط بود و خواستار ملاقات با وی و صدوقی شده بود. سید علی خامنه‌ای در سخنرانی که در ورزشگاه سعد آباد مشهد ایراد کرد خواستار بازگشت سید روح‌الله خمینی شد. به خاطر تشدید فعالیت‌های سیاسی در مشهد، قوچان، شیروان و بجنورد بار دیگر مأموران امنیتی وی را دستگیر کردند. از وی در اسناد ساواک به عنوان یکی از پرچمداران برجسته انقلاب در خراسان نام برده شده‌است. در خطبه شب عاشورا در حرم علی ابن موسی الرضا، بر خلاف سنت قبلی که دعایی برای محمد رضا پهلوی خوانده می‌شد وی خطبه را به نام سید روح‌الله خمینی خواند و تظاهرات روز عاشورا در مشهد را نیز سامان دهی کرد. وی همچنین از جمله افراد معترض و متحصن به حمله مأموران رژیم وقت به بیمارستان شاهرضای مشهد یا امام رضای کنونی بود. وی همچنین در تظاهراتی که برای همراه ساختن کارکنان استانداری خراسان در جلوی جمعیت حضور داشت و سعی کرد تا از کشتار مردم در ۱۰ دی ماه ۱۳۵۷ جلوگیری به عمل آورد. در ۲۲ دی ماه ۱۳۵۷ با فرمان سید روح‌الله خمینی به عنوان یکی از اعضای شورای انقلاب اسلامی انتخاب شد لذا مشهد را ترک کرد و راهی تهران شد. وی پس از استقرار در مدرسه رفاه در آغاز پیروزی انقلابی اسلامی ایران، مسئول کمیته تبلیغات برای استقبال از سید روح‌الله خمینی بود. وی همچنین در تحصن‌ها و نشر اعلامیه و قطعنامه‌هایی که علیه بسته شدن فرودگاه توسط بختیار صورت گرفته بود نقشی بسیار پر رنگ داشت. محل این تحصن‌ها عمدتاً دانشگاه تهران بود. وی پس از آن عمدتاً مسئول کمیته دفتر تبلیغات سید روح‌الله خمینی بود و انتشار نشریه‌ای به نام امام را بر عهده گرفت و در آن نیز مقالاتی نگاشت.[۲۸]

پس از انقلاب

سید علی خامنه‌ای در جلسه حزب جمهوری اسلامی به همراه بهشتی و هاشمی، مرداد ۵۸

سید علی خامنه‌ای به عنوان امام جمعهتهران در سال ۱۳۵۸ مصادف با ۱۹۷۹ میلادی

سید روح‌الله خمینی پیش از بازگشت از پاریس به تهران او را در کنار مطهری و بهشتی و هاشمی رفسنجانی در شورای انقلاب منصوب کرد. هنگامی که مطهری پیام خمینی را بدو رساند از مشهد به تهران آمد.[۹]

شورای انقلاب

نوشتار(های) وابسته: شورای انقلاب، دولت موقت ایران و ابوالحسن بنی‌صدر

پس از انقلاب ۱۳۵۷، سید روح‌الله خمینی در ۱۵ بهمن ۱۳۵۷ مهدی بازرگان را به نخست‌وزیری دولت موقت انتقالی برگزید. پس از تسخیر سفارت آمریکا در تهران در آبان ۱۳۵۸ دولت موقت استعفا کرد.[۶۴]

با پذیرش این استعفا از آبان ۱۳۵۸ تا بهمن همان سال (روی‌هم‌رفته به مدت سه ماه) ادارهٔ کشور را به شورای انقلاب سپردند. در این سه ماه سید علی خامنه‌ای سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برعهده داشت. او سپس برای کاندیداتوری در انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی استعفا داد.[۶۵]

نمایندگی مجلس ۱۳۵۹–۱۳۶۰

نوشتار(های) وابسته: انتخابات مجلس شورای اسلامی (۱۳۵۹–۱۳۵۸)

سیدعلی خامنه‌ای در سنگر در خلال جنگ ایران و عراق

تیتر روزنامه اطلاعات در ۱۳ مهر، بعد از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۶۰ – خامنه‌ای رئیس‌جمهور شد.

در اردیبهشت ۱۳۵۹ با کسب ۶۵٫۸۰ درصد از مجموع ۲٬۱۳۴٬۴۳۴ رای[۶۶] بعد از فخرالدین حجازی، حسن حبیبی، مهدی بازرگان، علی اکبر معین فر، در حوزهٔ انتخابیهٔ تهران پنجم شد و به اولین دورهٔ مجلس شورای ملی پس از انقلاب راه یافت.[۶۵]

ترور ناموفق

نوشتار(های) وابسته: ترور نافرجام سید علی خامنه‌ای (۱۳۶۰)

در ضبط صوتی بزرگ که بر میز سخنرانی خامنه‌ای در مسجد ابوذر تهران بمب کار گذاشتند. به واسطه نوشته داخل ضبط صوت، رهروان فرقان که بازماندهٔ گروه فرقان بودند را عامل این بمب‌گذاری دانسته‌اند، این بمب ۶ تیر ۱۳۶۰ هنگام سخنرانی او منفجر شد. البته بمب کامل عمل نکرد. امام جمعهٔ تهران و نمایندهٔ خمینی در شورای‌عالی دفاع، از این سوءقصد که ممکن بود به مرگ وی بینجامد، جان سالم به در برد ولی جراحات شدیدی بر او وارد شد. براساس اخبار منتشره در همان زمان، خامنه‌ای «از نقطه بالای کتف راست و بالای ران سمت راست» مجروح شد و «استخوان ترقوه» اش شکست و با قطع چند رگ و عصب دست راست وی، دچار مشکل حرکتی شد. دست راست او از آن هنگام از کار افتاده‌است.[۶۷]

در سال ۱۳۶۰ خورشیدی

احمد قدیریان این ترور را کار جواد قدیری و سازمان مجاهدین خلق می‌داند. البته گزارش روزنامهٔ کیهان در شماره فردای ترور در داخل ضبط صوت نوشته شده‌بود: «هدیهٔ گروه فرقان». اعضای گروه فرقان پس از ترورهای سال ۱۳۵۸ دستگیر و اعدام شده‌بودند اما برخی از پیروان آن‌ها گروه رهروان فرقان را تأسیس کردند و قاسم اسلامی و سید علی خامنه‌ای را ترور کردند. ایرج مصداقی عاملان ترور را ایرج افشاری و اروج امیرخان‌زاده معرفی کرده‌است.[۶۸] مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز این ترور را کار بازماندگان گروه فرقان می‌داند با این تفاوت که نام عامل اصلی را امیرمسعود تقی‌زاده می‌داند.[۶۹][۷۰]

دوران ریاست جمهوری

پوستر تبلیغاتی سید علی خامنه‌ای در انتخابات ریاست جمهورینوشتار(های) وابسته: انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (مهر ۱۳۶۰) و انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۶۴)

سید علی خامنه‌ای در انتخابات مهرماه ۱۳۶۰ به مقام ریاست جمهوری رسید. در این انتخابات ۴۲ نفر از ۴۶ نامزد رقیب وی در این انتخابات رد صلاحیت شدند و تا حدود زیادی مشخص بود که نامزد اول مورد حمایت نظام، علی خامنه‌ای است.[۷۱] او در این انتخابات که با مشارکت ۷۵٪ی مردم برگزار شد که از دو انتخابات پیش بیشتر بود، ۹۵٪ رای‌ها را به دست آورد که تا کنون بالاترین نسبت در تمامی انتخابات ریاست جمهوری ایران بوده‌است.[۷۲]

خمینی، در مورد ریاست‌جمهوری او گفته‌است:

ما از سر ناچاری چون آدم نداشتیم به ورود یکی از روحانیون به عرصهٔ اجرایی و انتخابات آقای خامنه‌ای، رای دادیم، وگرنه هر زمانی که آدم صالح و مورد اعتمادی پیدا کنیم، ایشان باید به جایگاه اصلیش یعنی مسجد بازگردد.[۷۳][نیازمند منبع]

در انتخابات سال ۱۳۶۴ نیز، بسیاری از رقیبان خامنه‌ای از جمله نامزدان نهضت آزادی یعنی مهدی بازرگان و ابراهیم یزدی و احمد صدر حاج‌سیدجوادی، رد صلاحیت شدند. او بار دیگر با کسب ۸۵٪ رای در سمت ریاست‌جمهوری ماند.[۷۴]

مهدی بازرگان، دربارهٔ رد صلاحیت خود در این انتخابات گفته‌است:

چون حاکمیت می‌دید که ممکن است ما در انتخابات حائز اکثریت باشیم، چنین تصمیمی گرفت[۷۱]

از جمله سمت‌ها در این دوران:[۵۵]

رهبری

در دیدار با ولادمیر پوتین رئیس‌جمهور وقت روسیه

پس از درگذشت خمینی، خبرگان رهبری در تاریخ ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، سید علی خامنه‌ای را که در آن زمان ریاست جمهوری ایران را به‌عهده داشت، به سمت «رهبر جمهوری اسلامی ایران» برگزیدند.[۷۵]

برگزیدگی به رهبری

نوشتار اصلی: برگزیدگی سید علی خامنه‌ای به مقام رهبری

پیش از درگذشت خمینی، حسینعلی منتظری برای جانشینی او برگزیده شده‌بود. در ۶ فروردین سال ۱۳۶۸ و همزمان با درگیری منتظری با نظام، روح‌الله خمینی وی را از این سمت عزل کرد و سپس وی نیز استعفا داد.[۷۶] به گفته محمدرضا مهدوی کنی در کتاب خاطراتش، مسئلهٔ قائم مقامی رهبری در قانون اساسی پیش‌بینی نشده‌بود. اما به دلیل مریضی و سالخوردگی خمینی، مجلس خبرگان پیش‌دستی کرد و موضوع قائم مقامی رهبری را پیش‌بینی نمود تا اگر حادثه‌ای برای خمینی پیش بیاید کشور با خلأ روبه‌رو نشود.[۷۷]

پس از درگذشت روح‌الله خمینی، در ۱۵ خرداد ۱۳۶۸، مجلس خبرگان جلسه فوق العاده ای تشکیل داد. در این جلسه نخست با اکثریت مطلق آرا به استعفای حسینعلی منتظری رسمیت داده شد. سپس، در خصوص انتخاب یک مرجع تقلید بالفعل، که در آن زمان تنها گلپایگانی مطرح بود، بحث شد و توافق حاصل نگردید. نظر اکثریت آن بود که توان مدیریت سیاسی بر مرجعیت دینی اولویت دارد. قانون اساسی در آن زمان مرجعیت را از شرایط رهبری می‌دانست. خبرگان در این موضوع از شورای بازنگری قانون اساسی و استفساریه روح‌الله خمینی مبنی بر ضروری نبودن شرط مرجعیت پیروی کرد. در ادامه، موضوع شورای رهبری‌ای سه نفره مرکب از علی مشکینی و موسوی اردبیلی و سید علی خامنه‌ای برای جانشینی سید روح‌الله خمینی پیشنهاد شد، که نتوانست آرای کافی را بدست بیاورد. نهایتاً اغلب اعضا رأی به رهبری سید علی خامنه‌ای دادند، هرچند که خود وی صراحتاً مخالف بود و خود را شایسته این مقام نمی‎دانست.[۷۸] سرانجام ۸۰٫۹ درصد حاضران در مجلس خبرگان که ۷۲ درصد کل اعضا را تشکیل می‎دادند، به رهبری سید علی خامنه‌ای رای دادند.[۷۹] در این جلسه هم چنین هاشمی رفسنجانی پیش از رای‌گیری سخنرانی کرد و به تمجید از او پرداخت.[۸۰]

در پی بازنگری قانون اساسی، در ۶ مرداد ۱۳۶۸ متن جدید از طریق همه‌پرسی به تصویب عمومی رسید و مرجعیت را از شروط رهبری حذف گردید. سپس، خبرگان رهبری مجدداً جلسه فوق العاده ای را در ۱۵ مرداد ماه آن سال تشکیل داد و با رأی موافق ۶۰ تن از ۶۴ تن از اعضای حاضر، رهبری سید علی خامنه‌ای را طبق قانون اساسی جدید مجدداً تصویب و تأیید کرد.[۸۱][۸۲]

نقدها

نوشتار(های) وابسته: همه‌پرسی قانون اساسی ایران (۱۳۶۸)

  • انتخاب خامنه‌ای برای رهبری بحث‌برانگیز بوده‌است.[۸۳] وی یکی از شرط‌های به دست گرفتن امر رهبری یعنی مرجعیت را مطابق با قانون اساسی نداشت. بر اساس اصل صد و نهم قانون اساسی سابق شرایط و صفات رهبر یا اعضای شورای رهبری عبارت بود از: صلاحیت علمی و تقوایی لازم برای افتا و مرجعیت، بینش سیاسی و اجتماعی و شجاعت و قدرت و مدیریت کافی برای رهبری؛ ولی او عنوان مرجعیت را نداشت.[۷۸] هاشمی رفسنجانی به نقل از خمینی در مجلس خبرگان گفت که وی گفته‌بوده‌است که مرجعیت لازم نیست.[۸۴][۸۵]

خمینی پیش از درگذشتش خود خواستار اصلاح قانون اساسی بود و خود شورایی برای بازنگری در قانون اساسی تشکیل داده‌بود. وی در ۹ اردیبهشت ۱۳۶۸ در نامه‌ای به علی مشکینی، رئیس شورای بازنگری قانون اساسی، نوشته بود که:

معتقدم برای رهبری شرط مرجعیت لازم نیست. مجتهد عادل مورد تأیید خبرگان محترم سراسر کشور، کفایت می‌کند.[۸۶][۸۷]

  • در سال ۸۳ قاسم شعله‌سعدی نمایندهٔ مجلس‌های سوم و چهارم در نامه‌ای به سید علی خامنه‌ای وی را حجت‌الاسلام خطاب کرد و گفت در زمان انتصاب به عنوان رهبر، فاقد شرایط تعیین‌شده برای رهبری در قانون اساسی بوده‌است.[۸۸]
  • مهدی کروبی بعد از حادثه سرنگونی هواپیمای اوکراینی گفت: خامنه‌ای چه علت سرنگونی را می‌دانسته و به سران حکومت اجازه فریب داده و چه بی‌خبر بوده، در هر دو صورت شرایط رهبری را ندارد، چرا که او فرمانده کل قوا است و در این رابطه مسئولیت مستقیم دارد.[۸۹][۹۰][۹۱]

سیاست خارجی و روابط دیپلماتیک

همایش اقتدار بسیج در ورزشگاه آزادی با حضور ده‌ها هزار نفر از بسیجیان تهران با سخنرانی سید علی خامنه‌ای در ۱۲ مهر ۱۳۹۷

اعتقاد به لزوم گسترش روابط دیپلماتیک با شرق و غرب دارد البته آمریکا را از این موضوع استثناء می‌کند.[۹۲] به اعتقاد وی پس از جنگ جهانی دوم دنیا دو قطبی بود یعنی کمونیزم در مقابل سرمایه‌داری و با پیروزی انقلاب اسلامی ایران جهان سه قطبی شد چرا که ایران الگوی متفاوت از بلوک غرب و شرق مطرح می‌کرد و با فروپاشی شوروی دوباره جهان دو قطبی شده یعنی اسلام در مقابل جهان غرب و سرمایه‌داری، و به اعتقاد وی به همین دلیل غرب به مبارزه با جمهوری اسلامی ایران می‌پردازد چرا که وی الگوی قدرتمندی از یک قطب جدید در جهان ارائه می‌دهد.[۹۳] بر اساس گفتارهای خامنه‌ای در جمع سفرا و نمایندگان ایرانی در جهان، کتابی با عنوان راهبرد سیاست خارجی، در سال ۱۳۹۰ منتشر شد، این کتاب حاوی دیدگاه‌های خامنه‌ای در زمینه دیپلماسی هم در دوران ریاست جمهوری و هم رهبری وی می‌باشد.[۹۴]

عراق

برهم صالح که ۱۰ مهر ۱۳۹۷ دوره ریاست جمهوری وی در عراق شروع شد در ۲۶ آبان همان سال با سید علی خامنه‌ای در تهران دیدار کرد. در این دیدار رهبر ایران با اشاره به عزم ایران برای گسترش روابط با عراق افزود «عراقِ عزیز، قوی، مستقل و پیشرفته برای ایران بسیار مفید است و ما در کنار برادران عراقی خود خواهیم بود.» در این دیدار رئیس‌جمهور عراق نیز یادآور شد که «من با یک پیام آشکار به تهران آمده‌ام مبنی بر اینکه عوامل و عناصر پیونددهندهٔ دو ملت ایران و عراق، ریشه در تاریخ دارد و غیرقابل تغییر است.»[۹۵]

نخست‌وزیر عراق عادل عبدالمهدی در ۱۷ فروردین ۱۳۹۸ با رهبر ایران دیدار کرد، در این دیدار خامنه‌ای تأکید کرد که روابط ایران و عراق فراتر از دو همسایه است، چرا که دولت و ملت ایران سعادت و پیشرفت عراق را به نفع خود می‌دانند. نخست‌وزیر عراق نیز تأکید کرد که روابط عراق با ایران روابط ویژه‌ای است و عراق هیچ‌گاه به تحریم‌های آمریکا علیه ایران نخواهد پیوست.[۹۶]

مرجعیت

محمد یزدی، به گفته خودش، اولین شخصی بود که مرجعیت خامنه‌ای را طرح کرد چون بر اساس جلساتی که در زمان ریاست جمهوری و رهبری با وی داشت معتقد بود که وی حائز پایه علمی و قدرت استنباط و اجتهاد می‌باشد. لذا این مطلب را در خطبه‌های نماز جمعه تهران اعلام کرد.[۹۷] در آذر سال ۱۳۷۳، با درگذشت محمدعلی اراکی، مرجع تقلید وقت، موضوع مرجعیت تقلید بعدی مطرح شد. در این زمان برخی از علما نظیر سیدمحمود هاشمی شاهرودی، محمدعلی تسخیری، سید جلال الدین طاهری[۹۸] رضا استادی[۹۹]، سید محمدباقر حکیم[۱۰۰] حسین راستی کاشانی و هادی روحانی بر مرجعیت وی گواهی دادند.[۱۰۱] همچنین جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز تهران فهرستی از افراد صاحب صلاحیت برای مرجعیت را منتشر کردند که یکی از این افراد سید علی خامنه‌ای بود. [۱۰۲]

در مقابل برخی از علما نیز وی را حائز صلاحیت مرجعیت نمی‌دانستند. در سال ۱۳۷۶، حسینعلی منتظری عدم کفایت علمی و دینی و نامشروع بودن انتخاب خامنه‌ای را مطرح کرد.[۱۰۳] وی به فهرست مراجع منتشر شده از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بعد از فوت محمدعلی اراکی اعتراض کرد و گفت که ایشان در حد فتوا و مرجعیت نیست.[۱۰۴] احمد آذری قمی نیز با نوشتن نامه‌ای او را فاقد شرایط مرجعیت برشمرد.[۱۰۵][۱۰۶] مهدی خزعلی در این زمینه می‌گوید: ابوالقاسم خزعلی، پدرش، مخالف مرجعیت خامنه‌ای بود و زیر فشار دفتر رهبری از شورای نگهبان استعفا داد.[۱۰۷] به گفته وی خزعلی به فرزندانش توصیه کرده که از سید علی سیستانی تقلید کنند و این انتخاب را تضعیف رهبری ایشان می‎دانستند، چرا که حکم حکومتی رهبر بر مراجع هم نافذ است.[۱۰۸]

مخالفان

مراجع تقلیدی همچون: منتظری، فضل الله، اردبیلی، آذری قمی، مؤمن، طاهری و طاهر شمس مخالف مرجع خواندن سید علی خامنه‌ای بودند.

در آذر ۱۳۷۳ طاهری خرم آبادی و مومن قمی در هنگام انتخاب مرجعیت سید علی خامنه‌ای به اعتراض جلسه‌ی جامعه را ترک کردند.[۱۰۹][۱۱۰]

در رسانه

در سریال معمای شاه به کارگردانی محمدرضا ورزی در بخش‌هایی از داستان، به مبارزات سیدعلی خامنه‌ای در جریان‌های مربوط به حکومت پهلوی و انقلاب اسلامی پرداخته شده‌است. در این سریال علیرضا مهران، نقش سید علی خامنه‌ای در آن دوران را بازی می‌کند. این سریال محصول شبکهٔ یک صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است.[۱۱۱]

چالش‌ها و اعتراض‌‌‌های داخلی

حمله به کوی دانشگاه تهران ۱۳۷۸

نوشتار اصلی: حمله به کوی دانشگاه تهران (۱۸–۲۳ تیر ۱۳۷۸)

انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۸۸

نوشتار اصلی: انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸)

سازمان عفو بین‌الملل در اطلاعیه‌ای، سخنرانی خامنه‌ای در نماز جمعهٔ ۲۹ خرداد ۱۳۸۸[۱۱۲] که یک هفته بعد از انتخابات برگزار شد را «چراغ سبز رهبر ایران برای سرکوب» توصیف کرد. اعتراضات فردای آن روز با کشته شدن چند تن از معترضین همراه شد.[۱۱۳][۱۱۴]

دیری نپایید که اعتراضات متوجه خامنه‌ای شد و معترضان با سردادن شعارهایی، عملکرد وی را مورد اعتراض قرار دادند.[۱۱۵]

او در پاسخ به درخواست موسوی اردبیلی، برای آزادی زندانیان سیاسی گفت:

شما در زمان امام راحل عظیم الشان، رئیس شورای عالی قضائی بودید و من رئیس‌جمهور. در آن زمان که متولی قوهٔ قضائیه شما بودید به دستور رهبر فقید انقلاب، مخالفان نظام اعدام می‌شدند. اکنون من دستور نداده‌ام مخالفان نظام را اعدام کنند، آن‌ها را فقط زندانی کرده‌اند، حالا شما به این هم اعتراض می‌کنید؟![۱۱۶][۱۱۷]

در پی حوادث سال ۸۸ دانشگاه اسلو او را در سال ۲۰۰۹ دیکتاتور سال شناخت.[۱۱۸]

در سال ۱۳۹۰، اسنادی از دیدار نمایندگان مجلس و خامنه‌ای در سال ۱۳۸۸ منتشر شد که در آن دیدار، خامنه‌ای گفته بود قوهٔ قضاییه باید میان معترضان و آشوبگران تمایز قایل شود، اما این تمایز به معنی مصونیت معترضان نیست و آن‌ها نیز باید تاوان آنچه را که می‌گویند، بپردازند.[۱۱۹]

حادثهٔ کهریزک

نوشتار اصلی: بازداشتگاه کهریزک § گزارش کمیته گزارشگران حقوق بشر

پس از انتخابات، چند تن از دستگیرشدگان از جمله فرزند عبدالحسین روح الامینی از وفاداران به سید علی خامنه‌ای در بازداشتگاه کهریزک، جان خود را از دست دادند که حتی ادعای شکنجهٔ زندانیان نیز شده‌است. پس از این ماجرا وی دستور تعطیلی بازداشتگاه را صادر کرد.[۱۲۰]

حمله به کوی دانشگاه

در دومین حمله به کوی دانشگاه (حملهٔ نخست در زمان ریاست‌جمهوری سید محمد خاتمی روی داده‌بود)، متجاوزان با شعار حمایت از رهبر به ضرب و شتم دانشجویان پرداختند، که خامنه‌ای در نماز جمعهٔ ۲۹ خرداد این عمل را تقبیح کرد.[۱۲۱] وی دستور به رسیدگی به وقایع کوی دانشگاه را صادر کرده‌بود.[۱۲۲]

اعتراضات ۱۳۹۶ ایران

نوشتار اصلی: اعتراضات ۱۳۹۶ ایران

اعتراضات ۱۳۹۸ ایران

نوشتار اصلی: اعتراضات ۱۳۹۸ ایران

آبان

  • به گزارش رویترز در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۹، سه منبع نزدیک به حلقه اطرافیان خامنه‌ای و یک مقام چهارم تأیید کردند که چند روز بعد از آغاز اعتراضات آبان‌ماه ۱۳۹۸ علی خامنه‌ای که از سوزاندن تصویر خود و مجسمه‌ای مربوط به روح‌الله خمینی، خشمگین بوده با صدای بلند از شیوهٔ برخورد مسئولان با ناآرامی‌ها انتقاد کرده[۱۲۳][۱۲۴] و به مقامات امنیتی ارشد و سایر مقامات دولتی گفت: «جمهوری اسلامی در خطر است. به هر شکلی شده به اعتراض‌ها پایان بدهید. دستور من این است.»[۱۲۴][۱۲۵][۱۲۶][۱۲۷] در واکنش به گزارش رویترز، باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از یک منبع آگاه در دفتر خامنه‌ای اعلام کرد که هیچ جلسه‌ای با اعضای کابینه در روز ۲۶ آبان یا روزهای بعد درباره رویدادهای اخیر برگزار نشده‌است.[۱۲۸]

دی

  • در تظاهرات دی‌‌ماه ۱۳۹۸ بدنبال پنهان‌کاری شلیک موشک و سقوط هواپیمایی اوکراینی توسط سپاه پاسداران، شعارهای بیشتری علیه شخص علی خامنه ای در دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه امیرکبیر شنیده می‌شد:[۱۲۹][۱۳۰][۱۳۱][۱۳۲][۱۳۳][۱۳۴][۱۳۵][۱۳۶][۱۳۷][۱۳۸]

«این همه سال جنایت، مرگ بر این ولایت»[۱۳۹]، «ننگ ما، ننگ ما، رهبر الدنگ ما»[۱۴۰]، «کشته ندادیم که سازش کنیم/رهبر قاتل رو ستایش کنیم»[۱۴۰]، «توپ تانک فشفشه، رهبر باید گم بشه»[۱۴۰]، «این ماه ماهِ آخره، سیدعلی وقت رفتنه»[۱۴۰]، «دانشجو بیدار است/از سیدعلی بیزار است»[۱۴۰]، «فرمانده کل قوا/استعفا، استعفا»[۱۴۰]، «سلیمانی قاتله، رهبرش هم جائره»[۱۴۱]، «مرگ بر خامنه‌ای»[۱۴۱]

سخنان در نماز جمعه

  • سید علی خامنه‌ای به‌عنوان فرمانده کل قوا از شلیک دو موشک نیروهای تحت امرش به هواپیمای اوکراینی و کشتن ۱۷۶ مسافر و خدمه این هواپیما عذر خواهی نکرد و تنها به یک تسلیت کفایت کرد و از فرماندهان سپاه به‌خاطر توضیح به مردم تشکر کرد و حمله به پایگاه هوایی عین الاسد را که هیچ نیروی آمریکایی‌ای کشته نشد را مایۀ مباهات و توانمندی جمهوری اسلامی نامید.[۱۴۲]
  • وی معترضان به پنهانکاری دولتمردان و فرماندهان سپاه را فریب خوردۀ رسانه‌های خارجی دانست و گفت که شرکت کنندگان در تشییع جنازۀ قاسم سلیمانی مردم ایران هستند نه آن‌هایی که در اعتراضات به سقوط هواپیما عکس قاسم سلیمانی را پاره کرده‌اند و علیه او و سپاه شعار داده‌اند.[۱۴۲]

دیدگاه‌ها و ارزیابی‌ها

طبق بررسی‌های نشریهٔ فوربیس، سیدعلی خامنه‌ای هجدهمین فرد قدرتمند دنیا در سال ۲۰۱۵ و تنها فرد ایرانی است که جزو صد مرد قدرتمند دنیا قرار گرفته‌است.[۱۴۳] قبل از این، او ۲۶اُمین انسان قدرتمند جهان در سال ۲۰۱۱ و ۲۱اُمین در سال ۲۰۱۲ میلادی[۱۴۴] بوده‌است.[۱۴۵]

موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی در سال ۲۰۰۸ مقاله‌ای با عنوان «بازخوانی خامنه‌ای: دیدگاه جهانی قدرتمندترین رهبر ایران» به قلم کریم سجادپور منتشر کرد.[۱۴۶] مقاله اینچنین آغاز می‌شود: «شاید در دنیا هیچ رهبری نباشد که به اندازهٔ سیدعلی خامنه‌ای برای مسایل جاری جهان اهمیت داشته باشد اما درعین‌حال تا این حد برای جهانیان ناشناخته باشد». به نظر می‌رسد این تحلیل که خود مؤسسهٔ کارنگی آن را «تحلیل عمیق سیاسیِ» سیدعلی خامنه‌ای و بر اساس سخنرانی‌ها و نوشته‌های وی در ۳ دهه اخیر می‌داند،[۱۴۷] در ایران چندان با واکنش‌های تند داخلی مواجه نشده‌است.[۱۴۸][۱۴۹]

در مستندی از بزرگمهر شرف الدین در شبکه بی‌بی‌سی فارسی، آنچه خامنه‌ای را از اکثر رهبران و حاکمان تاریخ معاصر ایران متمایز کرده‌است، نگاه منطقی او به سیاست است.[۱۵۰]

اعتقاد به تئوری توطئه و روحیه ضد آمریکایی

نوشتار اصلی: نظریه‌های توطئه در ایران

در اسفند ۱۳۵۹، هنگامی که بیش از ۱۰۰ هزار نفر برای گرامی داشت درگذشت مصدق و درخواست تشکیل جمهوری دموکراتیک به جای جمهوری اسلامی در دانشگاه تهران گردهم آمدند، سیدعلی خامنه‌ای به شکل تهدید آمیز گفت: «ما مثل آلنده و مصدق لیبرال نیستیم که C.I.A بتواند «ما را» سرکوب کند.»[۱۵۱]

سرژ میشل و پائولو وودز بر این باورند که سخنرانی‌های سید علی خامنه‌ای مجموعه‌ای است از «تهدیدها و شعارهای تو خالی» که با اعتقاد بر تئوری توطئه و روحیهٔ شدید ضد آمریکایی همراه است، او همه جا «دسیسهٔ دشمنان» را می‌بیند و قدرت‌های خارجی را «مستکبر»، «شیطانی»، «آزمند»، «منفور»، «واپس‌گرا»، «برتری‌طلب»، «سرطانی»، «ستمکار»، «زهرآگین» و «تجسم شیطان» توصیف می‌کند. این صفات هم به دولت‌های غربی و هم به سرویس‌های اطلاعاتی‌شان سیا، موساد، اینتلیجنت سرویس، اطلاق می‌شود.[۱۵۲]

خامنه‌ای معتقد است که توهم توطئه، خود یک توطئه است.[۱۵۳] به عقیدهٔ خامنه‌ای انکار دشمنی‌های آشکار آمریکا با نظام و ملت ایران، توطئه‌ای است برای کاهش حساسیت‌ها در مقابل شیطان بزرگ.[۱۵۴] وی در خصوص مذاکره با آمریکا می‌گوید که بر اساس تجربه، ایالات متحده با استفاده از قدرت رسانه ای، اقتصادی و نظامی اش، کشور طرف مذاکره را وادار به پذیرش مطالبات این کشور می‌کند و در شرایطی که مطالبات خود را نقد می‌گیرد، در برابر وعده‌هایی زیبا می‌دهد که عمدتاً در عمل محقق نمی‌شود؛ بنابراین، تا زمانی که کشور تا حدی قوی نشده که در برابر فشارهای آمریکا حین مذاکرات، یارای مقاومت داشته باشد، مذاکره با آمریکا ممنوع است.[۱۵۵]

اعتقاد به حاکمیت امر فقیه بر مردم از جهت قانونی و شرعی

سید علی خامنه‌ای، رهبر کنونی نظام جمهوری اسلامی ایران، معتقد است:

اختیارات ولی فقیه در صورت تعارض با اراده و اختیار مردم، بر اختیارات و تصمیمات مردم، مقدم و حاکم است.[۱۵۶][۱۵۷]

او عقیده دارد در نظام «ولایت مطلقه فقیه» ولی فقیه همان حاکم اسلامی است و حکومتش تا قیامت ادامه پیدا می‌کند.[۱۵۸]

از نظر او این حکومت و حاکمیت نه تنها اختیاری نیست،[۱۵۸] بلکه تحت عناوینی چون «مصلحت»، «حفاظت امت از دشمنان» و «اجرای حکم اسلام» گریز و چاره‌ای از آن نیست. او همچنین اعتقاد دارد دایره این حاکمیت می‌تواند تا آزادی شخصی افراد پیش رود. خامنه‌ای همچنین از «واجب بودن» اقدام علیه خواسته و صلاحدید مردم، در شرایطی که آنرا مخالف با آنچه که او «مصالح عمومی اسلام و مسلمین» می‌نامند، سخن به میان می‌آورد و حتی بیان می‌دارد که این تشخیص مصالح بر دوش حاکم مسلمین یا همان «ولی فقیه» است:[۱۵۸]

همچنین بر حاکم مسلمین پس از عهده‌دار گردیدن وظیفه مهم رهبری واجب است، که عنداللزوم دست به اقدامات مناسب بزند و باید خواسته و صلاحدید حاکم مسلمین در مواردی که به مصالح عامه اسلام و مسلمین مربوط می‌شود، برخاسته و صلاحدید عامه مردم، مقدم گردد.

او معتقد است «ولایت مطلقه فقیه یعنی انعطاف‌پذیری دستگاه ولایت» بدین معنی که مجموعه دستگاه‌هایی که رهبری در رأس آنها قرار دارد به‌طور دائم با انتخاب آنچه درست‌تر و کامل تر است، خود را به‌طور مدام متحول کنند.[۱۵۹] او به تناقض ذاتی در فهم «دشمنان» از مفهوم ولایت فقیه اشاره داشته و گفته‌است که آنها می‌گویند «آنها می‌گویند ولایت فقیه یعنی عمل کردن به فهم فقیه عادل، درحالی که فقیهی که عادل است نمی‌تواند به میل خود عمل کند».[۱۵۹] ولی نظر سید علی خامنه‌ای در این زمینه در تناقض با نظرات حسینعلی منتظری است.[۱۵۹] به گفته حسن فیروزآبادی، خامنه‌ای در زمستان ۱۳۹۱ از مسوولان حکومتی جهت عمل نکردن به سحنان او گلایه کرد.[۱۶۰]

آزادی بیان

در سال ۲۰۰۰ کمیتهٔ حمایت از روزنامه‌نگاران، وی را جزو ۱۰ دشمن آزادی بیان قرار داد.[۱۶۱] در اوایل کار مجلس ششم، وقتی طرح اصلاح قانون مطبوعات، تهیه شده‌بود تا در جلسهٔ علنی مجلس مطرح شود، خامنه‌ای با حکم حکومتی خود، دستور داد این طرح مسکوت گذاشته شود.[۱۶۲] این طرح چندی پیش در مجلس پنجم تصویب شده‌بود.[نیازمند منبع]

تا کنون روزنامه‌نگاران بسیاری به دلیل انتقاد از او یا سازمان‌های زیر نظر او دستگیرشده و به زندان افتاده‌اند.[۱۶۳][۱۶۴][۱۶۵] مانند احمد زیدآبادی، عبدالله نوری، محمد نوری زاد، عیسی سحرخیز، محسن سازگارا و اکبر گنجی اشاره کرد.[۱۶۶]

خامنه‌ای تا کنون چندین بار در زمینه چگونگی رهبری و اداره کشور مورد انتقاد قرار گرفته‌است. به نوشته جلال کیهان منش، اغلب مخالفان وی در ایران توسط دستگاه‌های اطلاعاتی دستگیر، زندانی، محصور، یا حذف می‌شوند.[۱۶۷] بعضی مخالفانی که در دوره خمینی دستگیر و به زندان افتاده بودند نیز در دوره خامنه‌ای به حصر انداخته شدند؛ از جمله آن‌ها نورالدین کیانوری، رهبر حزب توده ایران، بود که در نامه‌ای به خامنه‌ای پس از رسیدن او به قدرت در نامه‌ای به شرح شکنجه‌های زندان بر خودش، خانواده‌اش، و اعضای حزب توده پرداخت. او به همراه همسرش مریم فیروز پس از اعتراف اجباری در زیر شکنجه به «خانه امن» منتقل و تا هنگام مرگ در آنجا نگاه داشته شدند.[۱۶۸]

پس از فوت خمینی و در پی انتشار فهرستی از سوی حوزه علمیه قم که در آن نام مراجع تقلید آورده شده بود، خامنه‌ای به عنوان مرجع تقلید معرفی شد. چنین چیزی واکنش تعدادی از مراجع تقلید را دربرداشت. آن‌ها بر این باور بودند که خامنه‌ای درجه مرجعیت ندارد. در سال ۱۳۷۶ و چند ماه پس از انتخابات دوم خرداد، حسینعلی منتظری که یکی از استادان او بود، در یک سخنرانی به شدت از خامنه‌ای انتقاد کرد و گفت:

آقای خامنه‌ای شما که در شان و حد مرجعیت نیستید… محمد مؤمن (عضو شورای نگهبان) به من گفت یکی از این آقایان (نماینده سیدعلی خامنه‌ای در دفتر استفتائات) می‌رود در دفتر ایشان در قم می‌نشیند و مسائل را مطابق نظر آقای خامنه‌ای جواب می‌دهد به ایشان گفتم ایشان که رساله ندارد، شما چگونه فتوا را بر طبق نظر ایشان جواب می‌دهید؟ گفت ما روی تحریر امام [خمینی] جواب می‌دهیم! گفتم مردم آخر مسئله ایشان را می‌خواهند، گفت: می‌گویند ایشان فتوایش مثل فتوای امام است، ما روی تحریر امام جواب می‌دهیم! خوب این معنایش مبتذل کردن مرجعیت شیعه نیست؟[۱۶۷]

این سخنرانی (معروف به سخنرانی ۱۳ رجب) حصر منتظری را در پی داشت. این حصر برای شش سال ادامه یافت تا آنکه سرانجام در اواسط دوره دوم دولت اصلاحات در آن بازنگری شد. در رسانه‌های رسمی ایران برای سال‌ها از منتظری به بدی یاد می‌شد و او را «ساده‌لوح» و عامل غرب و ضدانقلاب می‌نامیدند. حسینعلی منتظری تا هنگام مرگ در آذر سال ۱۳۸۸ منتقد رهبری سید علی خامنه‌ای باقی ماند و در سخنرانی‌هایش درخواست انتخابات آزاد، واگذاری قدرت و اجازه انتقاد از او داشت.[۱۶۹]

پس از انتخابات جنجال‌برانگیز ۱۳۸۸ در ایران، انتقاد از روش رهبری خامنه‌ای بالاتر گرفت. کسانی چون محمد نوری‌زاد و مهدی خزعلی از جمله کسانی بودند که با نوشتن نامه‌های انتقادی از او، روش برخورد نیروهای زیر فرمانش را در برخورد و کشتن معترضان به انتخابات زیر سؤال بردند. پاسخ حکومت به این افراد دستگیری و شکنجه آن‌ها بوده‌است؛ به گونه‌ای که نوری‌زاد و خزعلی هر دو بارها توسط نیروهای اطلاعاتی دستگیر و مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.[۱۷۰] در یکی از واپسین نامه‌های خود به خامنه‌ای، نوری‌زاد او را به دلیل کارنامه سیاسی اش به عدم کفایت سیاسی و توانایی رهبری کشور متهم کرد.[۱۷۱]

فرهنگ ایرانی

سید علی خامنه‌ای، پیرامون علاقه به ایران بر این باور است که به جای تأکید بر ایران قبل اسلام، باید بر ایران بعد از اسلام تأکید شود، زیرا به عقیدهٔ او، افتخارات ایران بعد از اسلام در هیچ دوره‎ای از تاریخ ایران وجود نداشته است.[۱۷۲] او همچنین بیان کرده که پیشرفت‌های حکومت‌های دیلمی، سلجوقی و صفوی با پیشرفت‌های ایران قبل اسلام، قابل مقایسه نیست.[۱۷۳]

شعر و ادبیات

خامنه‌ای شعر احمد شاملو می‌خواند – بازدید از نمایشگاه کتاب تهران، ۱۳۹۸

وی به شعر و ادبیات روسی علاقه‌مند است. میخاییل شولوخف و الکسی تولستوی از نویسندگان مورد توجه وی هستند.[۱۷۴] وی سعی داشته همه ساله گپ و گفتی دوستانه با شاعران داشته باشد، برگزاری شب شعرهای نیمه رمضان که توسط خامنه‌ای برگزار می‌شود، تبدیل به یک آیین فرهنگی شده‌است که احتمالاً حاکی از علاقه وی به شعر و ادبیات است.[۱۷۴] ولی برخی برگزاری این جلسات را فرایندی دستوری و یک‌طرفه می‌دانند که به موجب آن قرار است شاعران، مجری اوامر بخشنامه‌ای وی باشند.[۱۷۴] گاهی در این جلسات شاعرانی از تاجیکستان، هند و افغانستان نیز حضور یافته‌اند.[۱۷۴]

او از نوجوانی کتاب‌های مختلف و رمان‌های ایرانی و خارجی بسیاری مطالعه کرده‌است.[۱۷۵] و نگاه بسیار حرفه‌ای به رمان دارد.[۱۷۶][۱۷۷]

او در هنگامی که در شهر مشهد حضور داشته در انجمن‌های ادبی حاضر می‌شده و اشعاری نیز دارد. تخلص وی در اشعارش امین است.[۲۸]

او اعتقاد دارد انقلاب، با آثار سینمایی و رمان به دنیا شناسانده می‌شود: «انقلاب بدون رمان نمی‌شود. انقلاب روسیه و انقلاب فرانسه با رمان‌هایشان معرفی شدند. یا بدون فیلم خوب نمی‌شود.»[۱۷۸]

موسیقی

معیارهای خامنه‌ای در مورد حلال یا حرام بودن موسیقی معیارهایی متغیر و مبهم است.[۱۷۹] خامنه‌ای همچون خمینی و منتظری تشخیص حلال یا حرام بودن موسیقی را موکول به نظر عرفی مکلف نموده‌است. عرف عام دربارهٔ موسیقی معیاری مبهم و متغیر است. چون تأثیر یک قطعه موسیقی بر شنوندگان مختلف و حتی بر شنونده واحد همیشه ثابت و یک دست نیست.[۱۷۹] وی، به تبعیت از اکثر فقهای شیعه، سازها را نیز بدون ارائه معیار طبقه‌بندی، به دو نوع «آلات مختص حرام» و «آلات مشترک» تقسیم کرده که این‌گونه تفکیک نیز ناممکن است چون آنچه محتوا و شکل و در نتیجه، تأثیر یک اثر موسیقایی را تعیین می‌کند، آهنگسازان و نوازندگان هستند و نه سازها.[۱۷۹]

زنان

خامنه‌ای در سخنرانی‌های خود به مناسبت‌های گوناگون دیدگاه خود دربارهٔ زنان و نقش آنان را در جامعه بیان کرده‌است. این دیدارها گاه به مناسبت روز زن در ایران بوده‌اند و گاه با فعالان زن در جهان عرب. دولت ایران اغلب به تبلیغ دیدگاه‌های او دربارهٔ زنان می‌پردازد و بسیج ایران نیز برپایه این دیدگاه‌ها منشوری تهیه کرده‌است تا به تبیین «زن مسلمان طراز انقلاب اسلامی» بپردازد.[۱۸۰]

در ژوئیه ۱۹۹۷، او اندیشهٔ مشارکت برابر زنان در جامعه را منفی و ابتدایی و کودکانه خواند.[۱۸۱] به باور وی، حضور زنان در پست‌های اجرایی کشور مایه افتخار نیست و نوعی انفعال در برابر گفتمان غربی به‌شمار می‌رود.[۱۸۲] او همچنین «خانه‌داری» و «فرزندآوری» را مجاهدت و هنر زنان دانسته‌است.[۱۸۳]

ارزش راستین زن با این سنجیده می‌شود که او چه میزان محیط خانواده را برای همسر و فرزندانش همانند بهشت می‌کند.[۱۸۱]

همزمان با رهبری سید علی خامنه‌ای، سیاست‌های محدودیتی برای زنان ایران دنبال شد. این شامل جلوگیری از سفر به خارج زنان بی‌اجازه «ولی» (که اغلب شوهر یا پدر می‌باشد) و جداسازی جنسیتی می‌شود.[۱۸۱] سرکوب زنان از راه کنترل پوشش هر سال توسط گشت‌های ارشاد اعمال می‌شود و زنان ناچار به بر سر گذاشتن حجاب می‌شوند. سرپیچی از این قانون اغلب دستگیری و جریمه نقدی به همراه دارد.[۱۸۴] در ژوئن ۱۹۹۸، سید علی خامنه‌ای دستور به «سرکوب رفتارهای سرکشانه زنان» داد و تا میانه اوت همان سال، ۱۸۰۰ زن و مرد به دلیل آنچه «پوشش نامناسب و رفتار هرزه» خوانده شد توسط پلیس دستگیر شدند. این دوره همچنین شاهد سرکوب روزنامه‌نگاران زن و روزنامه‌ها و مجلات ویژهٔ زنان همچون مجله زنان بود.[۱۸۱]

انتقاد از سفرهای خارجی

او در خطبه‌های نماز عید فطر سال ۱۳۹۷ شمسی، در انتقاد از سفرهای خارجی مردم گفت:[۱۸۵]

کسانی که عادت کرده‌اند به سفرهای خارجی بروند، این سفرها را ترک کنند البته غیر از سفرهای زیارتی و حج و عتبات که مورد نظر نیست و این قدر خرج و هزینه هم ندارد و برکاتی هم دارد اما سفرهای تفریحی زائد را کنار بگذارند.

اتهامات

ماجرای کرخه کور

نوشتار اصلی: عملیات نصر

بنا بر ادعای ابوالحسن بنی‌صدر که در آن زمان فرماندهی کل قوا را بر عهده داشته‌است، خامنه‌ای در جریان جنگ ایران و عراق و در نبرد کرخه کور در جبهه جنگ حضور یافته ولیکن فرار وی از منطقه عملیاتی موجب تضعیف روحیه و فرار سربازان شده‌است.[۱۸۶] خود خامنه‌ای در جلسه مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «شانزدهم [دی ماه] هم تا حدود ساعت سه تا سه و نیم بعد از ظهر من بودم که آقای بنی صدر هم بود و نیروهای ما به تدریج شروع کردند به ضربت خوردن. یعنی نیروهای عراقی، نیروی کمکی بزرگی به کمکشان آمد و نیروهای ما را از پهلو مورد هدف قرار دادند که این برای ما قابل محاسبه نبود، و محاسبه نشده بود برای نیروهای ما و دستگاه اطلاعاتی ما، این بود، که نیروهای ما شروع کردند به عقب‌نشینی کردن… و همه آن ساعت بینی و بین الله تلاش می‌کردند، یعنی من آن کسانی را که مسئولان سطح بالا هستند، نظامی یا غیرنظامی نیافتم که تلاش نکنند. البته در آن ساعت که من آمدم آقای بنی صدر نبود. یا غذا می‌خورد یا نماز می‌خواند یا خوابیده بود، به هر حال نبود. یکی دو ساعتی، لکن بعد که آمدیم، ایشان بوده آنجا حدود چند ساعت هم آنجا بود و نیروهای ما وقتی منهدم شدند، ایشان آنجا بود، شاهد بود و بعداً آمده بود برای ما نقل می‌کرد. علی‌أی‌حال، در هویزه که بچه‌های ما شهید شدند، من به‌طور قطع نفی نمی‌کنم، ولی من به هیچ وجه از کسانی یک تعلل عمدی، سستی عمدی، خیانت خدای نکرده مشاهده نکردم.»[۱۸۷] از سوی دیگر سایت مشرق نیوز ادعا دارد که در جریان جنگ اساساً چنین اتفاقی نیافتاده است. همچنین سخنان خامنه‌ای علیه بنی‌صدر در مجلس نه در پاسخ نمایندگان سؤال‌کننده از وی در مورد فرار از جنگ، بلکه در جریان جلسه رای عدم کفایت در تاریخ ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ می‌باشد.[۱۸۸]

حسین علایی بی‌تجربگی و عدم برنامه‌ریزی درست برای رزمندگان سپاه پاسداران و نیز ناهماهنگی در عقب‌نشینی نیروها را عامل شکست می‌داند و می‌گوید: «عقب‌نشینی سریع واحدهای لشکر ۱۶ در این عملیات، آسیب روحی زیادی به رزمندگان وارد نمود و آن‌ها را دچار یأس و سردرگمی کرد.»[۱۸۹] در خاطرات علی صیاد شیرازی، فرمانده نیروی زمینی ارتش در زمان جنگ، نیز ذکر شده در سال نخست جنگ قرارگاه مشترکی برای هماهنگی نیروهای عملیاتی ارتش و سپاه وجود نداشته‌است.[۱۹۰]

ترور میکونوس

نوشتار اصلی: ترور میکونوس

در ۲۱ فروردین ۱۳۷۶، دادگاهی در آلمان، که به پرونده ترور میکونوس رسیدگی می‌کرد، در طی حکمی کمیته امور ویژه جمهوری اسلامی را، که سید علی خامنه‌ای یکی از اعضای آن بود، به دادن دستور این ترور، متهم کرد.[۱۹۱] مرتضی سرمدی معاون ارتباطات وزیر امور خارجه ایران، در آن زمان اتهامات دستگاه قضائی آلمان را به شدت رد کرد و گفت: «ایران معتقد است مقامات قضایی آلمان و دستگاه قضایی این کشور تحت نفوذ صهیونیست‌ها به مبارزه سیاسی کثیفی علیه جمهوری اسلامی ایران دست یازیده‌اند.»[۱۹۲]

پس از این حکم، آلمان و ایران سفرای خود در دو کشور را فرا خواندند و آلمان چهار دیپلمات ایرانی را از این کشور اخراج کرد، تمامی کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز، سفرای خود را از ایران فراخواندند. ایران نیز در پاسخ به این حرکت اتحادیه اروپا، تمام سفیران خود را از کشورهای عضو این اتحادیه فرا خواند و روابط دو طرف دچار بحران شد.[۱۹۳] که تا سه ماه بعد و پیروزی محمد خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری ادامه داشت.[۱۹۴][۱۹۵] این واقعه، موجی از اعتراضات را در میان مردم ایران علیه آلمان برانگیخت.[۱۹۶] صدها تن از ایرانیان مخالف حکومت پس از اعلام حکم به شادمانی و رقص در خیابانهای آلمان پرداختند و آلمان به شهروندانش درمورد سفر به ایران هشدار داد.[۱۹۷]

بمب‌گذاری آمیا

در دیدار با لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا رئیس‌جمهور وقت برزیلنوشتار اصلی: بمب‌گذاری آمیا

نشریه نیویورک تایمز، مدعی است، که عبدالقاسم مصباحی، یکی از افراد بلندپایه وزارت اطلاعات ایران که درسال ۱۹۹۶ به آلمان گریخت، در مصاحبه‌ای با بازپرس دادگاه آمیا، که برای رسیدگی به پرونده بمب‌گذاری آمیا برگزار شده بود، خامنه‌ای را متهم کرد که عامل اصلی این ترور بوده و ۲۰۰ میلیون دلار از حساب مشترک خود با احمد خمینی در بانک سوئیس را صرف این کار کرده‌است. در نهایت دادگاه آرژانتین هیچ حکمی دربارهٔ خامنه‌ای صادر نکرد[۱۹۸] … و نیز مقامات ایرانی مدعی هستند که، تا کنون هیچ مدرکی علیه دخالت جمهوری اسلامی ایران در این خصوص ارائه نشده و سیستم قضایی آرژانتین را فاسد و موضوع را توطئه‌ای سیاسی از سوی «صهیونیستها» و «آمریکا» تلقی می‌کنند.[۱۹۹]

اینترنت و شبکه‌های اجتماعی

در دوران رهبری خامنه‌ای بر ایران، این کشور شاهد ورود فناوری‌های نوین ارتباطی همانند اینترنت بود. با اینکه جمعیت زیادی از جوانان ایران به اینترنت دسترسی دارند، خدمات اینترنت در این کشور با محدودیت‌هایی روبرو است که اغلب از سوی نهادهای مرتبط با رهبر اعمال می‌شوند.[۲۰۰] به گفته احمد علم‌الهدی، خامنه‌ای مخالف بالا بردن سرعت اینترنت در ایران است و برای مقابله با آن دستور داده‌است.[۲۰۱] با این حال دفتر خامنه‌ای در فضای مجازی فعالیت دارد و علاوه بر اداره یک سایت اینترنتی بسیار فعال و به لحاظ فنی پیشرفته، بر روی شبکه‌های اجتماعی فیس بوک،[۲۰۲] توییتر و اینستاگرام نیز حضور دارد.[۲۰۳][۲۰۴] به باور خامنه‌ای استفاده از فیس بوک در شرایطی که موجب «مفسده، تقویت دشمنان اسلام یا خوف ارتکاب گناه» نباشد بلامانع است.[۲۰۵]

بسته شدن‌ حساب‌های شبکه‌های اجتماعی

اینستاگرام در ۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۸ حساب کاربری انگلیسی زبان علی خامنه‌ای را بست. پیش از این نیز حساب‌های توییتر وی از دسترس خارج شده بود. منابع خبری در ایران همچنین اعلام کردند که همزمان تعداد زیادی از صفحات منتسب به فرماندهان سپاه مسدود شده است.[۲۰۶]

نامه‌های سرگشاده به غرب

نوشتار اصلی: نامه‌های سید علی خامنه‌ای به جوانان غربی

سید علی خامنه‌ای در طی سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ نامه‌هایی را برای جوانان جهان غرب و به‌طور خاص جوانان اروپا و آمریکای شمالی فرستاد. خطاب به جوانان اروپا و آمریکای شمالی و عموم جوانان در کشورهای غربی سر تیتر نامه‌های وی بودند که به ۵۲ زبان دنیا ترجمه شد.[۲۰۷][۲۰۸][۲۰۹]

دارایی‌ها

در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۳ خبرگزاری رویترز تحقیقاتی شش ماه خود را بدین شکل انتشار داد:

سید علی خامنه‌ای ۹۵ میلیارد دلار را در کنترل و مدیریت خود دارد. اصلی‌ترین کانون این دارایی نجومی «ستاد اجرایی فرمان امام خمینی» می‌باشد. این کانون اقتصادی تقریباً بخش‌های اصلی اقتصاد ایران از صنایع نفت تا بازار پول و ارتباطات و … را در دست دارد. این ستاد سرمایه اولیه‌اش را از طریق ضبط و مصادرۀ اموال مردم عادی ایران، از اعضای اقلیت‌های دینی گرفته تا تجار و ایرانیان خارج از کشور، تشکیل داده‌است.[۲۱۰][۲۱۱][۲۱۲][۲۱۳][۲۱۴] به گفته بهزاد نبوی، چهار نهاد «ستاد اجرایی فرمان امام»، «قرارگاه خاتم»، «آستان قدس» و «بنیاد مستضعفان» ۶۰ درصد از ثروت ایران را به خود اختصاص داده‌ و در اختیار دارند. این چهار نهاد وابسته به دفتر رهبر جمهوری اسلامی می‌باشد.[۲۱۵]

تحریم دارایی‌ها

ایالات متحده آمریکا روز دوشنبه ۲۴ ژوئن ۲۰۱۹ سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران و دفتر او را تحریم کرد. تحریم‌ها هم علی خامنه‌ای و هم دفتر او را هدف قرار می‌دهند. دونالد ترامپ گفت: «تحریم‌ها از طریق حکم اجرایی اعمال خواهد شد … و رهبر عالی و دفتر رهبری و آن‌هایی که با او و دفترش در ارتباط نزدیکی هستند، هدف قرار می‌دهد و آن‌ها را از دسترسی به منابع مالی کلیدی و پشتیبانی محروم خواهد کرد».[۲۱۶][۲۱۷][۲۱۸]

وضعیت جسمانی

آسیب‌دیدگی از ناحیۀ دست

سید علی خامنه‌ای بر روی تخت بیمارستان پس از ترور نافرجام

علی خامنه‌ای در ۶ تیر ۱۳۶۰ از ترور طرح‌ریزی شدۀ رهروان گروه فرقان در مسجد ابوذر در هنگام سخنرانی وی، جان سالم به در برد، ولی جراحات شدیدی بر او وارد شد.[۲۱۹][۲۲۰] براساس اخبار منتشره در همان زمان، سید علی خامنه‌ای «از نقطه بالای کتف راست و بالای ران سمت راست» مجروح شد و «استخوان ترقوه»اش شکست و با قطع چند رگ و عصب دست راست وی، دچار مشکل حرکتی شد. دست راست او از آن هنگام از کار افتاده‌است.[۲۲۱]

جراحی پروستات

در صبح ۱۷ شهریور ۱۳۹۳، وبسایت رسمی سید علی خامنه‌ای از عمل جراحی پروستات وی خبر داد. علیرضا مرندی، رئیس تیم معالج وی اعلام کرد: «مدتی بود که این عارضه در رهبر انقلاب ایجاد شده بود و نظر پزشکان این بود که اکنون زمان مناسبی برای عمل است و رهبر معظم انقلاب نیز از نظر پزشکان معالج تبعیت کردند … رهبری پس از هفت روز درتاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۹۳ از بیمارستان مرخص شدند.» عمل جراحی پروستات رهبر ایران با موفقیت انجام شد.[۲۲۲]

کتاب‌شناسی

نوشتار اصلی: کتاب‌شناسی سید علی خامنه‌ای

تالیف‌ها و پژوهش‌ها

غنا[۲۲۳]فلسطین[۲۲۴]انسان ۲۵۰ سالهطرح کلی اندیشه اسلامی در قرآناز ژرفای نمازگفتاری در باب صبرچهار کتاب اصلی علم رجالولایتپیشوای صادقوحدت و تحزّبهنراجوبه الاستفتائاتدرست فهمیدن دینعنصر مبارزه در زندگی ائمهروح توحید نفی عبودیت غیر خداضرورت بازگشت به قرآنسیره امام سجادامام رضا و ولایتعهدی[۲۲۵]تهاجم فرهنگیحدیث ولایتیاد و یادگار[۲۲۶]جهاد خودکفایی[۲۲۶]دشمن‌شناسی[۲۲۶]جلوه اهل خراسان[۲۲۶]احکام روزه[۲۲۶]مروری بر مبانی، روش و قواعد تفسیری[۲۲۶]

ترجمه‌ها

آثار در مورد وی

  • ولی مجدد یا رهبر احیاگر

این کتاب را نعیم قاسم معاون دبیرکل حزب‌الله لبنان نوشته‌است.[۲۲۸]

  • فتوای هسته‌ای از منظر حقوق بین‌الملل[۲۲۹]

این کتاب را جابر سیوانی زاد در مورد فتوای سید علی خامنه‌ای در مورد برنامه هسته‌ای ایران از منظر حقوق بین‌الملل نگاشته‌است.[۲۳۰]

کتابی است که به زندگینامه و خاطرات سید علی خامنه‌ای می‌پردازد.[۲۳۱]

تقریظ‌ها

سید علی خامنه‌ای که خود دارای تالیفاتی می‌باشد،[۲۳۲][۲۳۳] ضمن تأکید بر ضرورت مطالعه و کتابخوانی، بر کتابهای بسیاری به ویژه کتاب‌هایی که در زمینه جنگ ایران و عراق نگاشته شده‌اند، تقریظ نوشته و آن‌ها را مورد توجه قرار داده‌است که این امر موجب معرفی این کتاب‌ها به اجتماع و بالارفتن تیراژ آن‌ها نیز شده‌است.[۲۳۴][۲۳۵] از جمله کتاب‌هایی که مورد تمجید وی قرار گرفته و او بر آن‌ها تقریظ نوشته‌است، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

آب هرگز نمی‌میرد،[۲۳۶][۲۳۷] همپای صاعقه،[۲۳۸][۲۳۹][۲۴۰] دا، تن‌تن و سندباد، جنگ پابرهنه،[۲۴۱][۲۴۲] آن بیست و سه نفر،[۲۴۳][۲۴۴] من زنده ام،[۲۴۵] لشکر خوبان،[۲۴۶] گلستان یازدهم،[۲۴۷] وقتی مهتاب گم شد، دختر شینا،[۲۴۸][۲۴۹] سرباز کوچک امام، پنجره‌های تشنه، پایی که جا ماند،[۲۵۰] آتش به اختیار، از الوند تا قراویز، خاک‌های نرم کوشک، عباس دست طلا، یاور صادق،[۲۵۱][۲۵۲] فرنگیس[۲۵۳][۲۵۴][۲۵۵][۲۵۶] و کتاب‌های دیگر.[۲۵۷] وی همچنین به تقریظ یا تمجید برخی از کتاب‌های خارجی نیز پرداخته‌است، همانند “بینوایان (ویکتور هوگو)”، “مهاتما گاندی (رومن رولان)”، لذات فلسفه (ویل دورانت)، دن آرام (میخائیل شولوخوف)، و غیره.[۲۵۸]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ «نامه به حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی و استعفا از سمت ریاست جمهوری». دفتر حفظ و نشر آثار سیدعلی خامنه‌ای. ۲۵ مرداد ۱۳۶۸. بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۶ خرداد ۱۳۹۷.
  2. ↑ «چه کسی در نخستین انتخابات خبرگان اول شد؟ +جدول». مشرق نیوز. ۲۰ دی ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۲۲ بهمن ۱۳۹۵.
  3. ↑ «نمایندگان تهران در مجلس اول /رأی اکثر نمایندگان بیش از یک میلیون بود». خبر آنلاین. ۸ بهمن ۱۳۹۰. بایگانی‌شده ازاصلی در ۲۷ اکتبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در۱۰ بهمن ۱۳۹۵.
  4. ↑ پرش به بالا به:۴٫۰ ۴٫۱ «تاریخ دقیق تولد خامنه‌ای».مشرق. تبیان. ۲۹ فروردین ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در۱۴ اوت ۲۰۱۷.
  5. ↑ راعی، سجاد (۱۳۸۷). «نقش آیت‌الله خامنه‌ای در دفاع مقدس: سال اول جنگ».نگین ایران: فصلنامه تخصصی جنگ ایران و عراق. تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس. ۷ (۲۶). بایگانی‌شده از اصلی در ۱ آبان ۱۳۹۶. از پارامتر ناشناخته |ماه=صرف‌نظر شد (کمک)[پیوند مرده]
  6. ↑ «نگاهی گذرا به زندگینامهٔ سید علی حسینی خامنه‌ای». دفتر حفظ و نشر آثار سیدعلی خامنه‌ای. ۱ فروردین ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۳ دی ۱۳۹۵.
  7. ↑ https://amontazeri.com/biographyبایگانی‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۸ توسطWayback Machine
  8. ↑ «نگاهی گذرا به زندگینامهٔ سید علی حسینی خامنه‌ای». تبیان. ۲۶ آذر ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸.
  9. ↑ پرش به بالا به:۹٫۰ ۹٫۱ «زندگینامه: سیدعلی خامنه‌ای».همشهری‌آنلاین. ۱ مهر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در۱۸ آوریل ۲۰۱۸.
  10. ↑ «تصویری از شناسنامه خامنه‌ای». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار سیدعلی خامنه‌ای. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در {{جا:تاریخ}}. تاریخ وارد شده در |بازبینی= را بررسی کنید (کمک)
  11. ↑ «اقامه اولین نمازجمعه پس از پیروزی انقلاب». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲ فوریه ۲۰۱۷.
  12. ↑ «رهبری از نگاه قانون». بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۱ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در۱۰ فوریه ۲۰۱۷.
  13. ↑ «معرفی بنیاد دائرهالمعارف اسلامی». وبگاه بنیاد دانشنامه جهان اسلام. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۳.
  14. ↑ پرش به بالا به:۱۴٫۰ ۱۴٫۱ «نگاهی گذرا به زندگینامهٔ سید علی حسینی خامنه‌ای». پایگاه اصلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ فوریه ۲۰۱۷.
  15. ↑ «عطر فروشی که جرقه‌های انقلاب را در دل رهبر انداخت». جام جم (تهران), ۲۵ دی ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از نسخهٔ اصلی در ۱۷-۰۶-۲۰۱۶.
  16. ↑ بهبودی، هدایت الله (۱۳۹۱). شرح اسم. موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی. ص. ۳۰۳ تا ۳۲۴.شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۷۸۶-۱۷-۰. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)
  17. ↑ «کدام یک از فقها مرجعیت رهبرانقلاب را تأیید کردند؟». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۲۰.
  18. ↑ «نظرات آقایان آیات محفوظی، خاتم یزدی، ملک حسینی، فاضل هرندی و جعفری در خصوص مرجعیت خامنه‌ای در سال۱۳۷۳». پایگاه صالحات. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶.
  19. ↑ «نظرات آقایان آیات استادی، محسنی گرکانی، هاشمی، و مجتهدی در خصوص اعلمیت یا اصلح بودن تقلید از خامنه‌ای در سال۱۳۷۳». پایگاه صالحات. 31-02-1395. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ نوامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  20. ↑ . پایگاه صالحات. 31-02-1395http://www.webcitation.org/6heONE9St. بایگانی‌شده از [نظرات آقایان آیات یزدی، واعظ طبسی، باریک بین، صابری همدانی وآذری قمی در خصوص اعلمیت یا اصلح بودن تقلید از خامنه‌ای در سال ۱۳۷۳ اصلی] مقدار|نشانی= را بررسی کنید (کمک) در ۲۰-۰۵-۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ=،|تاریخ بایگانی= را بررسی کنید (کمک); پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  21. ↑ «انتشاراحکام موضوعی (استفتائات)». فقه روز (وابسته به انتشارات انقلاب اسلامی). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶.
  22. ↑ The World’s Most Powerful People Listبایگانی‌شده در ۹ فوریه ۲۰۱۷ توسطWayback Machine
  23. ↑ «Who Is Ali Khamenei?». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ فوریه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در۱۰ فوریه ۲۰۱۷.
  24. ↑ تصویر کارت ملی در وبگاه دفتربایگانی‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۷ توسطWayback Machine
  25. ↑ سابقاً نام وی در شناسنامه فاقد لفظ سیدبود. ویدیو، دقیقه ۰۲:۴۰ بایگانی‌شده در ۲۴ ژوئیه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine، «شرایط برگزاری همه‌پرسی در ایران چیست؟»، بی‌بی‌سی فارسی
  26. ↑ «روایتی از شرکت رهبر انقلاب در سرشماری عمومی نفوس و مسکن». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای. ۲ آبان ۱۳۹۰. بایگانی‌شده ازاصلی در ۱ اوت ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۹ تیر ۱۳۹۱.
  27. ↑ «گلایه رهبر انقلاب از برپایی جشن تولد برای ایشان». خبرگزاری فارس به نقل ازروزنامه کیهان. ۳ مرداد ۱۳۸۶. بایگانی‌شده ازاصلی در ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در۲۴ تیر ۱۳۹۱.
  28. ↑ پرش به بالا به:۲۸٫۰۰ ۲۸٫۰۱ ۲۸٫۰۲ ۲۸٫۰۳ ۲۸٫۰۴ ۲۸٫۰۵ ۲۸٫۰۶۲۸٫۰۷ ۲۸٫۰۸ ۲۸٫۰۹ ۲۸٫۱۰ ۲۸٫۱۱ ۲۸٫۱۲ ۲۸٫۱۳۲۸٫۱۴ ۲۸٫۱۵ ۲۸٫۱۶ ۲۸٫۱۷ ۲۸٫۱۸ ۲۸٫۱۹ ۲۸٫۲۰۲۸٫۲۱ ۲۸٫۲۲ ۲۸٫۲۳ ۲۸٫۲۴ ۲۸٫۲۵ ۲۸٫۲۶ ۲۸٫۲۷۲۸٫۲۸ ۲۸٫۲۹ ۲۸٫۳۰ ۲۸٫۳۱http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/16337 بایگانی‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
  29. ↑ BBC فارسی – ایران – خویشاوندان آیت‌الله خامنه‌ای چه کسانی هستندبایگانی‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۱ توسطWayback Machine
  30. ↑ پرش به بالا به:۳۰٫۰ ۳۰٫۱ BBC فارسی – ایران – خویشاوندان آیت‌الله خامنه‌ای چه کسانی هستندبایگانی‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۱ توسطWayback Machine
  31. ↑ KHAMENEI.IR – گزارشی کوتاه از زندگی ادبی خامنه‌ای / متن کامل – دیگرانبایگانی‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۱۳ توسطWayback Machine
  32. ↑ زندگی‌نامه آیت‌الله خامنه‌ای (بخش نخست)- تولد و والدین بایگانی‌شده در ۹ اوت ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  33. ↑ «برادران و خواهران رهبری چه می‌کنند؟». پویش | اصلاح طلبان.۲۰۱۵-۱۱-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۱۱-۲۰.
  34. ↑ «خواهر خامنه‌ای درگذشت».KHAMENEI.IR – پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار سیدعلی خامنه‌ای.۲۰۱۵-۱۱-۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۱۱-۲۰.
  35. ↑ امیر نامدار (۱۲ ژانویه ۲۰۰۳). «کاریکاتور روزولت در ایران بحران آفرید». وبگاه بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلیدر ۱۳ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۶ فروردین ۱۳۸۷.
  36. ↑ «توضیحات هادی خامنه‌ای در مجلس راجع به کاریکاتور اهانت‌آمیز». وبگاه رادیو صدای آمریکا (‎VOA News). ۱۲ ژانویه ۲۰۰۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۶ فروردین ۱۳۸۷.
  37. ↑ “خواهر رئیس‌جمهور ایران برای پیوستن به شوهرش در عراق از کشور گریخت”. وبگاه روزنامه نیویورک تایمز. ۳ مه ۱۹۸۵. Archived from the original on ۱ ژانویه ۲۰۰۸. Retrieved ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  38. ↑ ایران قلم بایگانی‌شده در ۱۵ اوت ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine، برداشت شده در ۱۰ مرداد ۱۳۸۸.
  39. ↑ سید حسن خامنه‌ای عضو کارگروه پیشگیری و مبارزه با رشوه در صنعت نفت شد – نفت نیوز بایگانی‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  40. ↑ اعضای شورای نمایش معرفی شدند – مشرق نیوز بایگانی‌شده در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
  41. ↑ «کروبی پسر آیت‌الله خامنه‌ای را به دخالت در انتخابات متهم کرد». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۹ ژوئن ۲۰۰۵. بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۳ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در۲۶ فروردین ۱۳۸۷.
  42. ↑ علیرضا نوری‌زاده (۲۳ نوامبر ۲۰۰۷). «یا رب این بچه ترکان چه دلیرند به خون». سایت اینترنتی دکتر علیرضا نوری‌زاده. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۶ فروردین ۱۳۸۷.
  43. ↑ پرش به بالا به:۴۳٫۰ ۴۳٫۱ «از ازدواج انقلابی تا ازدواج سیاسی». سایت تحلیلی خبری عصر ایران. ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. بایگانی‌شده ازاصلی در ۳۰ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۸ فروردین ۱۳۸۷. شهروند امروز
  44. ↑ «همه چیز دربارهٔ فرزندان امام خامنه‌ای». شبکه مجازی میبد ما. ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۸ آبان ۱۳۹۱.
  45. ↑ ««خواستگاری» داستان ازدواج پسر مقام معظم رهبری با دختر دکتر حداد عادل». وبگاه ایرانیان آتلانتا (‎AtlantaPersians.com). بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۲۶ فروردین ۱۳۸۷. نشریه «اشراق اندیشه» به نقل از حجت السلام پاینده، از اعضای دفتر مقام معظم رهبری
  46. ↑ ناگفته‌های زندگی مقام معظم رهبری در مصاحبه با حجت‌الاسلام مرویبایگانی‌شده در ۲۶ مارس ۲۰۱۹ توسطWayback Machine
  47. ↑ پرش به بالا به:۴۷٫۰ ۴۷٫۱ «زندگی‌نامه». پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
  48. ↑ زندگینامه: رهبر عالیقدر حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای بایگانی‌شده در ۱۳ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
  49. ↑ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، ش‌ب ۱۲۲۵
  50. ↑ مرکز اسناد انقلاب اسلامی، آرشیو، ش‌ب ۱۲۲۶
  51. ↑ نگاهی گذرا به زندگینامه‌ی حضرت آیت‌الله‌العظمی سید علی حسینی خامنه‌ای بایگانی‌شده در ۸ دسامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
  52. ↑ تبیان. «زندگینامه حضرت آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای». بایگانی‌شده ازاصلی در ۲۸ مه ۲۰۱۵.
  53. ↑ http://farsi.khamenei.ir/others-report?id=8807 بایگانی‌شده در ۳ آوریل ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
  54. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامwww1.jamejamonline.ir وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  55. ↑ پرش به بالا به:۵۵٫۰ ۵۵٫۱ ۵۵٫۲ ۵۵٫۳ ۵۵٫۴ ۵۵٫۵ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب<ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامkhameneibiog وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  56. ↑ Abrahamian, Ervand. A History of Modern Iran. Cambridge University Press, 2008,P.182
  57. ↑ «نظرات آقایان آیات مشکینی، فاضل لنکرانی، جوادی آملی، یزدی و مؤمن در خصوص اجتهاد مطلق مقام معظم رهبری در سال ۱۳۶۹ + نظر یوسف صانعی». پایگاه صالحات. 31-05-1395. بایگانی‌شده ازاصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  58. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامautogenerated1 وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  59. ↑ «نشریه ۳۱». سبز سرخ – سایت بزرگداشت سرداران و ده‌هزار شهید مازندران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
  60. ↑ O’Hern, Steven (2012). Iran’s Revolutionary Guard: The Threat That Grows While America Sleeps. Potomac Books, Inc. p. 21. ISBN ۱۵۹۷۹۷۷۰۱۲.
  61. ↑ مسئولین نظام: منافقین به تلویح یا تصریح مسئول این اقدام هستند بایگانی‌شدهدر ۱۴ ژانویه ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  62. ↑ بی‌بی‌سی بایگانی‌شده در ۱۳ آوریل ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine
  63. ↑ سایت خبری تحلیلی خدمتبایگانی‌شده در ۲۰ نوامبر ۲۰۱۱ توسطWayback Machine
  64. ↑ «یک روز پس از تسخیر لانه جاسوسیدولت بازرگان استعفا داد». خبرگزاری فارس. ۱۵ آبان ۱۳۹۲. دریافت‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸.
  65. ↑ پرش به بالا به:۶۵٫۰ ۶۵٫۱ زندگی‌نامه آیت‌الله خامنه‌ای (بخش یازدهم)- جبهه‌گیری در برابر اولین رئیس‌جمهوری منتخب بایگانی‌شده در ۲۸ مارس ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  66. ↑ مرکز پژوهشها – سیدعلی حسینی خامنه ای بایگانی‌شده در ۷ ژوئیه ۲۰۱۴ توسطWayback Machine
  67. ↑ «بازخوانی ترور آیت‌الله خامنه‌ای در ۲۸ سال قبل». عصر ایران. ۶ تیر ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸.
  68. ↑ «چه کسی خامنه‌ای را در تیرماه ۶۰ ترور کرد؟». ایرج مصداقی. ۱۳۹۰/۱۲/۲۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲ شهریور ۱۳۹۱. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  69. ↑ «چه کسی خامنه‌ای را ترور کرد». روز آنلاین. ۱۳۹۱/۰۴/۰۶. بایگانی‌شده از اصلیدر ۳ سپتامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲ شهریور ۱۳۹۱. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  70. ↑ «چه کسی مسئول ترور رهبر انقلاب بود؟». پارسینه. ۱۳۹۱/۰۴/۰۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ مه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲ شهریور ۱۳۹۱. تاریخ وارد شده در |تاریخ=را بررسی کنید (کمک)
  71. ↑ پرش به بالا به:۷۱٫۰ ۷۱٫۱ آیت‌الله خامنه‌ای از ۱۳۵۷ تا ۱۳۶۸ بایگانی‌شده در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  72. ↑ «دوره اول ریاست جمهوری مقام معظم رهبری». پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. ۲۴ مهر ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸.
  73. ↑ کانون اندیشه وران ایرانی، آسیب‌شناسی روانی سیدعلی خامنه‌ای، نوامبر ۲۰۰۰، ص ۶۹
  74. ↑ «آشنایی با ادوار انتخابات ریاست جمهوری در ایران». همشهری‌آنلاین. ۱۲ خرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸.
  75. ↑ «پاسخ به چند سؤال دربارهٔ انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان رهبر انقلاب در سال ۶۸».خبرگزای تسنیم. ۱۹ دی ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۱۸.
  76. ↑ «نامه امام در عزل آقای منتظری».خبرگزاری فارس. ۶ فروردین ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۲ فوریهٔ ۲۰۱۹.
  77. ↑ «مسئله محرمانه‌ای که از نماز جمعه گفته شد+ صوت». خبرگزاری فارس. ۶ آبان ۱۳۹۳. دریافت‌شده در ۲۱ آوریل ۲۰۱۸.
  78. ↑ پرش به بالا به:۷۸٫۰ ۷۸٫۱ «سال سرنوشت ساز ۶۸: تصویر آیت‌الله خامنه‌ای در خاطرات هاشمی رفسنجانی». BBC Persian. ۲۰۱۳-۰۳-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۸.
  79. ↑ چگونه آیت‌الله خامنه‌ای رهبر شد؟پرسمان
  80. ↑ فیلم جلسه نمایش داده شده در صدا و سیمادر دیدئو ببینیدبایگانی‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۵ توسطWayback Machine
  81. ↑ آیا آیت‌الله خامنه‌ای رهبر موقت بودند؟!بایگانی‌شده در ۹ ژانویه ۲۰۱۹ توسطWayback Machine
  82. ↑ رمضانپور، علی‌اصغر (۲۰۱۴-۰۶-۰۵).«خامنه‌ای و لغو مرجعیت شیعه در ایران».رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۸.
  83. ↑ باستانی، حسین (۲۰۱۹-۰۶-۰۴).«مستندات یک عملیات رسانه‌ای: تثبیت رهبری ‘آیت‌الله خامنه‌ای’». BBC Farsi. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۶-۰۵.
  84. ↑ «انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به رهبری».تبیان. ۱۶ خرداد ۱۳۹۰. بایگانی‌شده ازاصلی در ۸ اکتبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۱۸.
  85. ↑ «نظر امام (ره) حذف مرجعیت از شرایط رهبری بود/ قید موقت برای این بود تا رفراندوم بازنگری قانون اساسی انجام شود/ اگر توصیه‌های امام (ره) هم نبود به فردی جز آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌رسیدیم». شبکه افق.۲۴ دی ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۹ آوریل ۲۰۱۸.
  86. ↑ [مندرج در صورت مشروح مذاکرات شورای بازنگری قانون اساسی، جلد ۱، صفحه ۵۸]
  87. ↑ نامه روح‌الله خمینی رهبر ایران به علی مشکینی رئیس مجلس خبرگان درباره متمم قانون اساسی
  88. ↑ جنبش راه سبز – قاسم شعله سعدی، نماینده اسبق مجلس و استاد دانشگاه تهران، بازداشت شد بایگانی‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  89. ↑ «کروبی به آیت‌الله خامنه‌ای: شرایط رهبری را ندارید» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  90. ↑ «نامه کروبی به خامنه‌ای: “بدون شک هیچ‌یک از شرایط و صفات احراز مسئولیت رهبری را ندارید”». ار.اف.ای – RFI.۲۰۲۰-۰۱-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  91. ↑ «کروبی خطاب به خامنه‌ای: هیچ‌یک از صفات رهبری را ندارید». euronews.۲۰۲۰-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  92. ↑ «رهبر ایران: روابط با شرق و غرب باید تقویت شود». یورو نیوز. دریافت‌شده در ۲۵ شهریور ۱۳۹۸.
  93. ↑ مسعود اسداللهی (۷ اسفند ۱۳۹۷).«مانیفست سیاست خارجی در چهل سال دوم».
  94. ↑ «انتشار کتاب «راهبردهای سیاست خارجی» از منظر مقام معظّم رهبری». فارس نیوز. ۱ اسفند ۱۳۹۰. دریافت‌شده در ۲۵ شهریور ۱۳۹۸.
  95. ↑ «رهبر انقلاب در دیدار برهم صالح: باید “حشدالشعبی” را حفظ کرد| کنار برادران عراقی خواهیم بود». ۲۶ آبان ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۲۵ شهریور ۱۳۹۸.
  96. ↑ «دیدار نخست‌وزیر عراق با رهبر انقلاب».
  97. ↑ اولین کسی که مرجعیت مقام معظم رهبری را در رسانه‌ها اعلام کرد، من بودم درحالی که برخی دوستان با من دعوا کردندبایگانی‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۹ توسطWayback Machine
  98. ↑ نظرات آقایان آیات هاشمی شاهرودی ، تسخیری ، بنی فضل ، موسوی همدانی + نظر طاهری اصفهانی در خصوص اعلمیت یا اصلح بودن تقلید از آیت‌الله العظمی خامنه ای در سال ۱۳۷۳ بایگانی‌شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
  99. ↑ نظرات آقایان آیات استادی، محسنی گرکانی، هاشمی، و مجتهدی در خصوص اعلمیت یا اصلح بودن تقلید از آیت‌الله العظمی خامنه ای در سال ۱۳۷۳ بایگانی‌شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
  100. ↑ نظرات آقایان آیات حکیم، نجفی خوانساری، شفیعی، و قزلجه ای در خصوص اعلمیت یا اصلح بودن تقلید از آیت‌الله العظمی خامنه ای در سال ۱۳۷۳ بایگانی‌شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
  101. ↑ نظرات آقایان آیات جناتی، راستی کاشانی، فقیه ایمانی و روحانی در خصوص اعلمیت یا اصلح بودن تقلید از آیت‌الله العظمی خامنه ای در سال ۱۳۷۳ بایگانی‌شده در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
  102. ↑ ۱۳۷۳: سال معرفی مراجع تقلید شیعیانبایگانی‌شده در ۱ مارس ۲۰۱۹ توسطWayback Machine
  103. ↑ میشل، سرژ (۲۰۱۰)، صفحهٔ ۳۵۳
  104. ↑ «سخنرانی ۱۳ رجب». دریافت‌شده در ۲۰ مه ۲۰۱۳.
  105. ↑ روز آن لاین بایگانی‌شده در ۲۷ ژوئن ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  106. ↑ سخنرانی آیت‌الله منتظری دربارهٔ مرجعیت خامنه‌ای در یوتیوبدر دیدئو ببینیددر یوتیوب
  107. ↑ «مهدی خزعلی: پدرم مخالف مرجعیت آیت‌الله خامنه‌ای بود و زیر فشار دفتر رهبری استعفا کرد». رادیو فردا. بایگانی‌شده ازاصلی در ۲۲ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در۲۰۱۸-۰۴-۲۲.
  108. ↑ مهدی خزعلی: پدرم مخالف مرجعیت آیت‌الله خامنه‌ای بود و زیر فشار دفتر رهبری استعفا کرد بایگانی‌شده در ۲۲ آوریل ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
  109. ↑ «جنبش راه سبز – موافقان و مخالفان مرجعیت آقای خامنه ای».www.rahesabz.net. دریافت‌شده در۲۰۲۰-۰۱-۰۱.
  110. ↑ HMouK (۲۰۱۳-۰۹-۱۵). «مخالفان مرجعیت رهبری در جامعه‌ی مدرسین». محسن کدیور. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۰۱.
  111. ↑ «سایت رسمی سریال معمای شاه». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئن ۲۰۱۶.
  112. ↑ «خطبه‌های نماز جمعهٔ تهران». دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله‌العظما خامنه‌ای. ۲۹ خرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲ مه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۱۳.
  113. ↑ BBC هشدار آیت‌الله خامنه‌ای در مورد ادامه تظاهرات خیابانی بایگانی‌شده در ۲۰۱۰-۱۰-۱۳ توسط Wayback Machineبی‌بی‌سی فارسی
  114. ↑ سخنرانی ۲۹ خرداد آیت‌الله خامنه‌ای؛ نقطه عطف بایگانی‌شده در ۲۳ ژوئن ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine امید پارسانژاد، بی‌بی‌سی فارسی، ۲۹ خرداد ۱۳۸۹
  115. ↑ Iranian protesters’ slogans target Khamenei as the real enemyبایگانی‌شده در ۱۱ مارس ۲۰۱۲ توسطWayback Machine
  116. ↑ «خامنه‌ای: امام خمینی مخالفان نظام را اعدام می‌کرد و من فقط زندانی می‌کنم».وبگاه. العربیه. اکتبر ۲۰۱۱. بایگانی‌شده ازاصلی در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در۳۱ اکتبر ۲۰۱۱.
  117. ↑ «خامنئی لمرجع شیعی: الخمینی کان یعدم المعارضین وأنا أکتفی بسجنهم». وبگاه (به عربی). العربیه. اکتبر ۲۰۱۱. بایگانی‌شده ازاصلی در ۲ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۳۱ اکتبر ۲۰۱۱.
  118. ↑ Iran’s Khamenei named ‘dictator of the year’ بایگانی‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  119. ↑ شرف الدین، بزرگمهر (۲۸ اکتبر ۲۰۱۱).«معترض و اغتشاشگر در نگاه رهبر ایران». بی‌بی‌سی. دریافت‌شده در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۱.
  120. ↑ دومین سالگرد کشته‌شدگان بازداشتگاه کهریزک در تهران برگزار شد بایگانی‌شدهدر ۲۰۱۲-۱۰-۱۷ توسط Wayback Machine
  121. ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری بایگانی‌شده در ۱۹ ژوئیه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  122. ↑ دستور رهبری در رسیدگی به پرونده «جنایت کوی دانشگاه» را فراموش نکنیدبایگانی‌شده در ۱۲ نوامبر ۲۰۱۱ توسطWayback Machine
  123. ↑ «رویترز: حدود ۱۵۰۰ نفر در اعتراضات آبان کشته شده‌اند» (به انگلیسی).۲۰۱۹-۱۲-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
  124. ↑ پرش به بالا به:۱۲۴٫۰ ۱۲۴٫۱ “Special Report: Iran’s leader ordered crackdown on unrest – ‘Do whatever it takes to end it'”. ۲۰۱۹-۱۲-۲۳. Retrieved 2019-12-23.
  125. ↑ «رویترز: خامنه‌ای دستور داد «هر کار لازم است بکنید»، «۱۵۰۰» نفر کشته شدند».رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
  126. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «رویترز به نقل از مقامات ایران: در اعتراض‌های آبان‌ماه حدود ۱۵۰۰ نفر کشته شده‌اند | DW | 23.12.2019». DW.COM. دریافت‌شده در۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
  127. ↑ «رویترز: با دستور خامنه‌ای حدود ۱۵۰۰ نفر از معترضان کشته شدند». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۲۳.
  128. ↑ «جلسه ادعایی رویترز هیچ‌گاه تشکیل نشده است». باشگاه خبرنگاران جوان. ۳ دی ۱۳۹۸. ۷۱۸۳۴۵۹.
  129. ↑ «ادامه اعتراضات دانشجویان به شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی ؛ دست‌کم ۴ دانشجو در اعتراضات بازداشت شدند».صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  130. ↑ شعار «بی شرف بی شرف» دانشجویان به بسیجیان پس از رد شدن از روی پرچم آمریکا و اسرائیل, retrieved 2020-01-17
  131. ↑ «معترضان در مقابل ساختمان سپاه مرکزی آمل شعار دادند: جمهوری اسلامی نمی‌خواهیم نمی‌خواهیم». ایران اینترنشنال. ۲۰۲۰-۰۱-۱۳. دریافت‌شده در۲۰۲۰-۰۱-۱۷.[پیوند مرده]
  132. ↑ «ادامه اعتراضات در دانشگاه‌ها؛ بی‌خبری از وضعیت بازداشت‌شدگان». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  133. ↑ «تداوم اعتراض‌ها در چند شهر: “جمهوری اسلامی، نمی‌خوایم”». رادیو زمانه.۲۰۲۰-۰۱-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  134. ↑ «گسترش اعتراضات به خامنه‌ای و سپاه پاسداران در دهها شهر ایران در دومین روز». صدای آمریکا. دریافت‌شده در۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  135. ↑ «ادامه اعتراضات دانشجویان به شلیک موشک به هواپیمای اوکراینی ؛ دست‌کم ۴ دانشجو در اعتراضات بازداشت شدند».صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  136. ↑ «اقرار به شلیک به هواپیمای مسافربری؛ سوگواری و اعتراض در شهرهای مختلف ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  137. ↑ «شعار علیه رهبر و سپاه در تجمع‌های اعتراضی؛ هشدار ترامپ علیه خشونت با معترضان» (به انگلیسی). ۲۰۲۰-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  138. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche. «پرتاب گاز اشک‌آور به معترضان حمله موشکی سپاه به هواپیمای اوکراینی در تهران | DW | 11.01.2020». DW.COM. دریافت‌شده در۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  139. ↑ «شعار در برابر پلی‌تکنیک: مرگ بر این ولایت، این همه سال جنایت». رادیو زمانه.
  140. ↑ پرش به بالا به:۱۴۰٫۰ ۱۴۰٫۱ ۱۴۰٫۲ ۱۴۰٫۳ ۱۴۰٫۴ ۱۴۰٫۵«اعتراض‌ها به سرنگونی هواپیمای مسافربری توسط سپاه، به شهرهای مختلف ایران کشیده شد».
  141. ↑ پرش به بالا به:۱۴۱٫۰ ۱۴۱٫۱ «از «این ماه ماه آخره»‌ تا «فرمانده کل قوا، استعفا، استعفا»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۷.
  142. ↑ پرش به بالا به:۱۴۲٫۰ ۱۴۲٫۱ «تشکر «او» از مسئولان شلیک به هواپیما». رادیو فردا. دریافت‌شده در۲۰۲۰-۰۱-۲۷.
  143. ↑ Forbes list of The World’s Most Powerful People
  144. ↑ “قدرتمندترین انسان‌های جهان”. فوربس. ۲ November 2011. Archived from the original on 30 December 2012. Retrieved 14 November 2011.
  145. ↑ http://www.forbes.com/profile/ali-hoseini-khamenei/ بایگانی‌شده در ۱۹ اوت ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  146. ↑ سجادپور، کریم (۲۰۰۸). “بازخوانی خامنه‌ای: دیدگاه جهانی قدرتمندترین رهبر ایران”. وبگاه موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی. Archived from the originalon ۱۰ آوریل ۲۰۰۸. Retrieved ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. Unknown parameter |ماه=ignored (help); Check date values in: |تاریخ بازدید= (help)
  147. ↑ proj=zme “بخش ایران – بازخوانی خامنه‌ای: دیدگاه جهانی قدرتمندترین رهبر ایران” Check |نشانی= value (help). وبگاه موقوفه کارنگی برای صلح بین‌المللی. Retrieved ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. Check date values in: |تاریخ بازدید=(help)[پیوند مرده]
  148. ↑ «اهمیت هیچ رهبری در جهان به اندازه آیت‌الله خامنه‌ای نیست». وبگاه آفتاب (‎aftab.ir). ۱۹ فروردین ۱۳۸۷. بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۴ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷. خبرگزاری فارسی
  149. ↑ «تحلیل مؤسسه کارنگی دربارهٔ رهبر انقلاب». سایت تحلیلی خبری عصر ایران.۱۹ فروردین ۱۳۸۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ آوریل ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۸۷.
  150. ↑ بزرگمهر شرف الدین (شنبه ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۱ – ۲۶ شهریور ۱۳۹۰). «آیت الله خامنه‌ای؛ مرد فضاهای خالی». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ ژوئیه ۲۰۱۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  151. ↑ آبراهامیان (۱۳۹۳). کودتا. ص. ۳۰۶.
  152. ↑ میشل، سرژ (۲۰۱۰)، صفحه ۳۵۲–۳۵۱
  153. ↑ رادیوزمانه (۱۴ خرداد ۱۳۹۵). «آیت‌الله خامنه‌ای: توهم توطئه، خود یک توطئه است». رادیوزمانه. بایگانی‌شده از اصلیدر ۴ ژوئن ۲۰۱۶.
  154. ↑ مشرق نیوز (۱۴ خرداد ۱۳۹۵). «وقتی سیا اصطلاح «تئوری توطئه» را اختراع کرد +عکس و فیلم». مشرق نیوز. بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۶.
  155. ↑ امام مذاکره با آمریکا را ممنوع کرد و من هم ممنوع می‌کنم بایگانی‌شده در ۲۸ آوریل ۲۰۱۹ توسط Wayback Machine
  156. ↑ ولی فقیه، مشروعیت خود را از مردم می‌گیرد یا خدا؟ بایگانی‌شده در ۲۱ ژوئیه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine, بی‌بی‌سی فارسی
  157. ↑ پایگاه اطلاع‌رسانی و استفتائات آیت‌الله خامنه‌ای – ولایت فقیه و حکم حاکم – سؤال ۶۳ بایگانی‌شده در ۳۱ اوت ۲۰۱۰ توسطWayback Machine,
  158. ↑ پرش به بالا به:۱۵۸٫۰ ۱۵۸٫۱ ۱۵۸٫۲ مقایسه تطبیقی مفهوم اطلاق در نظام‌های سلطنتی و ولایتیبایگانی‌شده در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۲ توسطWayback Machine، از کتاب اجوبه الاستفتائات، سید علی خامنه‌ای، وبگاه حوزه
  159. ↑ پرش به بالا به:۱۵۹٫۰ ۱۵۹٫۱ ۱۵۹٫۲ «اظهارات رهبر جمهوری اسلامی دربارهٔ «ولایت مطلقه فقیه»». رادیو فردا. ۱۷/شهریور/۱۳۹۰. بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۸ اوت ۲۰۱۸. تاریخ وارد شده در|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  160. ↑ حسین باستانی (۲۲ اسفند ۱۳۹۱).«توصیف جدید رهبر ایران از جایگاه خود: حرفی نمی‌زنم مگر آنکه دستور باشد». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلیدر ۱۵ مارس ۲۰۱۳.
  161. ↑ Spotlight on Press Tyrants: CPJ Names Ten Worst Enemies of the Pressبایگانی‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۱ توسطWayback Machine
  162. ↑ مجلس ششم، ضعف نمایندگان یا مشکل ساختاری؟ بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۱۰-۲۴ توسط Wayback Machine
  163. ↑ همسر نوری زاد: نگران سرانجام مصیبتی که بر سر افراد خیرخواه کشور آورده‌اند، هستم بایگانی‌شده در ۱ اوت ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  164. ↑ یادمان اسرای جنبش سبز/ احمد زیدآبادی تاوان انتقاد خود از رهبر را پس می‌دهد!بایگانی‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۰ توسطWayback Machine
  165. ↑ کمیته حمایت از روزنامه‌نگاران: ایران بزرگترین زندان روزنامه‌نگاران بعد از چینبایگانی‌شده در ۲۴ ژانویه ۲۰۱۱ توسطWayback Machine
  166. ↑ The world view of iran’s most powerful leader بایگانی‌شده در ۶ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  167. ↑ پرش به بالا به:۱۶۷٫۰ ۱۶۷٫۱ جلال کیهان منش (۹ آبان ۱۳۸۸). «سرنوشت منتقدین آِیت الله خامنه‌ای». روزآنلاین. بایگانی‌شده ازاصلی در ۳ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۲ بهمن ۱۳۹۲.
  168. ↑ «تاریخچه‌ای از «حصر» و بازداشت در «خانه امن»: سرنوشت چهار رهبر ناپدید شده چه خواهد بود؟». کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران. ۱۵ اسفند ۱۳۸۹. بایگانی‌شده ازاصلی در ۱ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۲ بهمن ۱۳۹۲.
  169. ↑ Proپرونده: Iran’s dissident ayatollah, BBC World, 30 January 2003, retrieved 1 February 2014
  170. ↑ «مهدی خزعلی، وبلاگ‌نویس منتقد، بازداشت شد». رادیو فردا. ۱۹ دی ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ فوریه ۲۰۱۴.
  171. ↑ شاهرخ بهزادی (۰۱ فوریه ۲۰۱۴). «نوری‌زاد خطاب به آیت‌الله خامنه‌ای: عدم کفایت شما برای رهبری قطعی و محرز است». رادیو فرانسه. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  172. ↑ «دیدار رئیس‌جمهوری و اعضای هیئت دولت با رهبر انقلاب». دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‎ای.
  173. ↑ «آیت الله خامنه‌ای: به جای ایران قبل از اسلام بر ایران بعد از اسلام تأکید شود». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۹ اوت ۲۰۱۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۹ اوت ۲۰۱۱.
  174. ↑ پرش به بالا به:۱۷۴٫۰ ۱۷۴٫۱ ۱۷۴٫۲ ۱۷۴٫۳ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام nasimonline.ir وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  175. ↑ «امام خامنه‌ای در نوجوانی چه رمان‌هایی را مطالعه می‌کردند؟». بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۴ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۶.
  176. ↑ Flood، Alison, ویراستار (۲۷). «Ayatollah Khamenei reveals himself as an ‘#AvidReader’ of fiction» [آیت الله خامنه‌ای خود را یک خوانندهٔ مشتاق به داستان نشان می‌دهد.]. The Guadian. بایگانی‌شده از اصلی در ۰۵-۰۷-۲۰۱۵. دریافت‌شده در 05-07-2016. از پارامتر ناشناخته |ماه= صرف‌نظر شد (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ دسترسی=،|تاریخ=،|تاریخ بایگانی=, عدم تطابق|سال= / |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  177. ↑ «گاردین: آیت‌الله خامنه‌ای نگاه بسیار حرفه‌ای به رمان دارد». بایگانی‌شده ازاصلی در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در۵ ژوئیه ۲۰۱۶.
  178. ↑ «در مخاطب‌شناسی دچار توهم بودیم». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ اوت ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۵ ژوئیه ۲۰۱۶.
  179. ↑ پرش به بالا به:۱۷۹٫۰ ۱۷۹٫۱ ۱۷۹٫۲ فرج سرکوهی (سه شنبه ۱۱ اکتبر ۲۰۱۱ – ۱۹ مهر ۱۳۹۰).«موسیقی و مجسمه؛ عقب‌نشینی فقه سنتی در برابر هنر؟». بی‌بی‌سی فارسی. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۶.تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  180. ↑ «شاخصه‌های زن در انقلاب اسلامی براساس دیدگاه‌های سید علی خامنه‌ای تدوین شد». رادیو فرانسه پارسی. ۲۰ آوریل ۲۰۱۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ آوریل ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۲ مه ۲۰۱۳.
  181. ↑ پرش به بالا به:۱۸۱٫۰ ۱۸۱٫۱ ۱۸۱٫۲ ۱۸۱٫۳ Donna M. Hughes (February 2000), Women and Reform in Iran, University of Rhode Island, retrieved 12 May 2013
  182. ↑ «رهبر ایران: حضور زنان در مناصب اجرایی افتخار ندارد». بی‌بی‌سی پارسی. ۱۱ مه ۲۰۱۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژوئن ۲۰۱۳.
  183. ↑ «بیانات در دیدار جمعی از مداحان». دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۱۳.
  184. ↑ Jason Rezaian (21 July 2012), Struggle over what to wear in Iran, Washington Post, retrieved 12 May 2013
  185. ↑ آیت‌الله خامنه‌ای خواستار خودداری از سفرهای خارجی شد – BBC News فارسی بایگانی‌شده در ۱۷ ژوئن ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
  186. ↑ بی‌بی‌سی بایگانی‌شده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
  187. ↑ ۱۵ دی سالروز عملیات آفندی نصربایگانی‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۷ توسطWayback Machine
  188. ↑ مشرق نیوز بایگانی‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
  189. ↑ مروری بر عملیات نصر و شهادت دانشجویان پیرو خط امام بایگانی‌شده در ۱۵ مارس ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine
  190. ↑ خاطرات صیاد شیرازی بایگانی‌شده در ۱۱ فوریه ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
  191. ↑ ««از آزادی هماهنگ‌کننده تیم ترور میکونوس متاسفم»». وبگاه رادیو فردا. چهارشنبه ۲۱ آذر ۱۳۸۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ دسامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۰۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  192. ↑ جزئیات خواندنی ماجرای میکونوس بعد از ۱۴ سال بایگانی‌شده در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine (فارسی) سایت خبری تحلیلی عصر ایران به نقل از کتاب «بررسی روابط ایران و آلمان» نوشته سید حسین موسویان چاپ مرکز تحقیقات استراتژیک/ شابک: ۹۶۴۷۲۹۸۱۷x
  193. ↑ «اشاره رهبرانقلاب به کدام ماجرا بود/دشمنی مداوم غرب با ایران». خبرگزاری مهر | Mehr News Agency. ۲۰۱۷-۰۵-۰۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۱۶.
  194. ↑ “German court implicates Iran leaders in ’92 killings”. وبگاه CNN. April 10, 1997. Archived from the original on 12 February 2009. Retrieved 26 November2008.
  195. ↑ ALAN COWELL (April 11, 1997).“BERLIN COURT SAYS TOP IRAN LEADERS ORDERED KILLINGS”. وبگاهThe New York Times. Retrieved 26 November 2008.
  196. ↑ جزئیات خواندنی ماجرای میکونوس بعد از ۱۴ سال بایگانی‌شده در ۱۱ نوامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine
  197. ↑ German court rules Iranian leaders ordered Berlin slayings بایگانی‌شده در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine
  198. ↑ LARRY ROHTER (March 10, 2003).“Argentine Judge Indicts 4 Iranian Officials in 1994 Bombing of Jewish Center”. وبگاه The New York Times. Retrieved 26 November 2008.
  199. ↑ «روزنامه همشهری – ایران – سیاست‌خارجی – واکنش ایران به اتهامات مجدد آرژانتین». ۱۳۸۶/۰۸/۰۵. دریافت‌شده در ۱۳۸۶/۰۲/۱۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)[پیوند مرده]
  200. ↑ “Iran’s Supreme Leader sets up body to oversee internet”. BBC World. 7 March 2012. Archived from the original on 29 December 2014. Retrieved 19 September2014.
  201. ↑ «تقابل نظامی با ایران به نفع غرب نیست». صبح توس. ۲۵ شهریور ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ سپتامبر ۲۰۱۴.
  202. ↑ «آیت‌الله خامنه‌ای به عضویت فیس بوک درآمد». رادیو فردا. ۲۷ آذر ۱۳۹۱. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۲.
  203. ↑ «آیت‌الله سید علی خامنه‌ای عضو فیس‌بوک شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۲.
  204. ↑ Loading بایگانی‌شده در ۱ نوامبر ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine
  205. ↑ «خامنه‌ای: استفاده از فیس‌بوک در شرایطی بلامانع است». بایگانی‌شده ازاصلی در ۱۶ مارس ۲۰۱۵. دریافت‌شده در۱۷ دسامبر ۲۰۱۲.
  206. ↑ «بسته شدن حساب‌ها». دریافت‌شده در۸ ژانویه ۲۰۲۰.
  207. ↑ پیام رهبری به جوانان غربیبایگانی‌شده در ۸ مارس ۲۰۱۶ توسطWayback Machine
  208. ↑ نامه دوم رهبری به جوانان غربی به ۴۸ زبان زنده دنیا ترجمه شد بایگانی‌شده در ۳۰ آوریل ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine
  209. ↑ «تحلیلی برنامه رهبر انقلاب به جوانان اروپا و آمریکا». ایران آنلاین. ۱۸ مرداد ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۶ مه ۲۰۱۷.
  210. ↑ «به بهانه تحریم خامنه‌ای توسط آمریکا؛ رهبری که با ادعای ساده‌زیستی، مالک امپراتوری ۹۵ میلیارد دلاری است». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۳۰.
  211. ↑ «رویترز: آیت‌الله خامنه‌ای یک امپراتوری ۹۵ میلیارد دلاری را کنترل می‌کند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۳۰.
  212. ↑ «۹۵ میلیارد دلار، ارزش ثروت تحت کنترل آیت‌الله خامنه‌ای». ار.اف.ای – RFI.۲۰۱۳-۱۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۳۰.
  213. ↑ نت، العربیه (۲۰۱۳-۱۱-۱۱). «امپراتوری اقتصادی رهبر ایران افشا شد». العربیه نت. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۳۰.
  214. ↑ Welle (www.dw.com)، Deutsche.«گزارش اختصاصی رویترز از “امپراتوری مالی خامنه‌ای” | DW | 12.11.2013».DW.COM. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۲-۳۰.
  215. ↑ «نهادهای اقتصادی زیر نظر دفتر خامنه‌ای وارد بورس می‌شوند». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۱.
  216. ↑ «فرمان اجرایی پرزیدنت ترامپ؛ دارایی‌های آیت‌الله علی خامنه‌ای و دفتر او تحریم شدند». صدای آمریکا. دریافت‌شده در۲۰۱۹-۱۲-۲۷.
  217. ↑ Swan, Betsy (2019-06-24). “U.S. Sanctions Supreme Leader of Iran”. Retrieved 2019-12-27.
  218. ↑ “Trump puts sanctions on Iranian supreme leader, other top officials”. ۲۰۱۹-۰۶-۲۵. Retrieved 2019-12-27.
  219. ↑ ششم تیر ماه در گذار تاریخ مرکز اسناد انقلاب اسلامی
  220. ↑ جزئیات ترور نافرجام آیت‌الله خامنه‌ای در مسجد ابوذر تهران + فیلم باشگاه خبرنگاران جوان
  221. ↑ ناگفته‌هایی از حادثه‌ی تلخ ۶ تیر ۱۳۶۰/خاطره رهبر انقلاب از انفجار بمب در مسجد ابوذر باشگاه خبرنگاران جوان
  222. ↑ «عمل جراحی موفقیت‌آمیز رهبر معظم انقلاب/عیادت روحانی و آیت‌الله هاشمی از حضرت آیت‌الله خامنه‌ای/دکتر مرندی: وضعیت عمومی رهبری کاملاً خوب است/ایشان بعد از طی دوران نقاهت به منزل منتقل می‌شوند». انتخاب. ۱۷ شهریور ۱۳۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ سپتامبر ۲۰۱۴.
  223. ↑ «معرفی کتاب «غنا» از منظر رهبر معظم انقلاب در قم». خبرگزاری صدا و سیما. ۱ مرداد ۱۳۹۸.
  224. ↑ «فرمایشات رهبر انقلاب دربارهٔ فلسطین خواندنی شد». تسنیم. ۱۶ تیر ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۱۵.
  225. ↑ ولایتعهدی امام رضا (علیه السلام) از دیدگاه شهاید مطهری بایگانی‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine
  226. ↑ پرش به بالا به:۲۲۶٫۰ ۲۲۶٫۱ ۲۲۶٫۲ ۲۲۶٫۳ ۲۲۶٫۴ ۲۲۶٫۵«عرضه آثار جدیدی از رهبر معظم انقلاب».روزنامه ایران, ۷ اردیبهشت ۱۳۹۴.
  227. ↑[hhttp://www.iranianmagazines.com/npview.asp?ID=1662669 «حکومت جهانی مهدوی»]. روزنامه رسالت، شماره ۶۴۸۳، صفحه ۱۸، ۱۳۸۷. دریافت‌شده در ۲۶ آبان ۱۳۸۸.
  228. ↑ «رهبر احیاگر» به بازار کتاب رسید- اخبار ویژه نامه ها – اخبار تسنیم – Tasnimبایگانی‌شده در ۳۰ اوت ۲۰۱۸ توسطWayback Machine
  229. ↑ «Nuclear Fatwa under International Law». Amazon.com.
  230. ↑ گشایش باب جدید در حقوق بین‌الملل با فتوای هسته‌ای رهبری/برتری فتوای هسته‌ای بر معاهده‌های بین‌المللی/ان.پی.تی یک معاهده ناکارآمد است | خبرگزاری فارسبایگانی‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۷ توسطWayback Machine
  231. ↑ ««شرح اسم» زندگی‌نامه مقام معظم رهبری به قلم هدایت‌الله بهبودی به زبان ترکی استانبولی ترجمه و از سوی انتشارات کوثر در ترکیه منتشر شد». خبرگزاری تسنیم. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئن ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۲۰.
  232. ↑ کتاب‌شناسی آیت‌الله سید علی خامنه ای بایگانی‌شده در ۲ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه
  233. ↑ آرشیو مرکز اسناد، شماره ۱۲۲۸
  234. ↑ برکات و پیامدهای تقریظ‌نویسی رهبری بر جریان مطالعه بایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine خبرگزاری فارس
  235. ↑ مقام معظم رهبری برای کدام کتاب‌ها تقریظ نوشتند؟ بایگانی‌شده در ۲۷ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine خبرگزاری دفاع مقدس
  236. ↑ کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» / تقریظ رهبری بر آن بایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine tasnimnews.com
  237. ↑ تقریظ‌های رهبر انقلاب بر چهار کتاب دفاع مقدس[پیوند مرده] magiran.com
  238. ↑ کتاب همپای صاعقه … بایگانی‌شده در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machineyashahid.com
  239. ↑ تقریظ رهبر معظم انقلاب بر کتاب «همپای صاعقه» jamejamonline.ir
  240. ↑ بازخوانی روایت‌های منتشر نشده‌ای از کتاب «همپای صاعقه»؛ farsnews.com
  241. ↑ مقام معظم رهبری برای کدام کتاب‌ها تقریظ نوشتند؟ بایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine باشگاه خبرنگاران جوان
  242. ↑ رهبری، تقریظ بر کتاب‌ها بایگانی‌شدهدر ۲۷ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machineخبرگزاری دفاع مقدس
  243. ↑ تقریظ مقام معظم رهبری بر کتاب «آن بیست و سه نفر» رونمایی شدبایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسطWayback Machine خبرگزاری تسنیم
  244. ↑ آن بیست و سه نفر / تقریظ آیت‌الله خامنه ایدر دیدئو ببینیدبایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسطWayback Machine aparat.com
  245. ↑ تقریظ امام خامنه‌ای بر کتاب «من زنده‌ام»بایگانی‌شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۸ توسطWayback Machine tasnimnews.com
  246. ↑ کتاب لشکر خوبان (تقریظ رهبری بر آن)در دیدئو ببینیدبایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسطWayback Machine aparat.com
  247. ↑ تقریظ نویسی رهبری بر جریان مطالعهبایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسطWayback Machine farsnews.com
  248. ↑ تقریظ رهبر انقلاب بر ۴ کتاب حوزه دفاع مقدس nasimonline.ir
  249. ↑ رونمایی از تقریظ‌های رهبر انقلاب بر چهار کتاب دفاع مقدس بایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machineziaossalehin.ir
  250. ↑ تقریظ‌های آیت‌الله خامنه‌ای بر کتاب‌هابایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسطWayback Machine farsi.khamenei.ir
  251. ↑ چه کتاب‌هایی مورد تحسین شفاهی رهبر انقلاب قرار گرفته‌اند؟ بایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machineخبرگزاری تسنیم
  252. ↑ نام کتاب‌هایی که مقام معظم رهبری از آنها تعریف کرده‌است بایگانی‌شده در ۲۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران
  253. ↑ «تقریظ رهبر معظم انقلاب بر کتاب «فرنگیس»». روزنامه اطلاعات. دریافت‌شده در ۲۰ تیر ۱۳۹۸.
  254. ↑ «نویسنده کتاب «فرنگیس»: به آقا گفتم امیدوارم کتابم دل شما را بلرزاند!».خبرگزاری تسنیم.
  255. ↑ سید علی خامنه‌ای (۲۱ بهمن ۱۳۹۶).«تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب «فرنگیس»». دریافت‌شده در ۱۹ تیر ۱۳۹۸.
  256. ↑ «متن تقریظ رهبر معظم انقلاب بر کتاب «فرنگیس» منتشر شد». خبرگزاری مهر.
  257. ↑ رهبر انقلاب تا کنون بر کدام کتاب‌ها تقریظ نوشته‌اند؟ خبرگزاری تسنیم
  258. ↑ رهبر انقلاب چه کتاب‌هایی را برای مطالعه پیشنهاد کردند؟ بایگانی‌شده در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machineتابناک

منابع

  • آبراهامیان، یرواند (۱۳۹۳). کودتا. ترجمهٔ محمدابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۱۸۵-۳۴۲-۸.
  • شیرازی، علی (۱۳۸۵)، پرتوی از خورشید، ص. صفحهٔ ۲۰۸
  • سرژ میشل و پائولو وودز (۲۰۱۰)، «رهبر»، قدمت روی چشم، ترجمهٔ لاله پویا، پاریس: برنارد گراسه
  • دفتر نشر و حفظ آثار آیت‌الله خامنه‌ای (۱۸ خرداد ۱۳۸۸)، روزنامه همشهری (شماره ۴۸۵۳)، ص. صفحه ۱۷ پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک); از |مقاله= صرف‌نظر شد (کمک)

اخبار مرتبط

برچسب ها :

ناموجود
ارسال نظر شما
مجموع نظرات : 11 در انتظار بررسی : 11 انتشار یافته : ۰
  • نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
  • نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

دفتر و ساختمان آموزشی : قم،خ ارم ،ک۲۰ روبروی مسجدسلماسی پلاک۱۳ کدپستی: 3715696797