ملاعبدالله فاضل تونی

ملا عبدالله بن محمد تونی بشروی^[۱] معروف به فاضل تونی، عارف، فقیه و دانشمند سده‌های دهم و یازدهم هجری در دوره صفویه بود. وی در مشهد ساکن و به تدریس و ترویج علوم دینی اشتغال داشت.^[۲]

ابتدای زندگی

تاریخ دقیق ولادتش به خوبی مشخص نیست، اما زادگاه وی، شهرستان بشرویه در استان خراسان جنوبی بوده‌است.

در کتاب‌ها از او به عنوان: عالم، فاضل، ماهر، فقیه، صالح، زاهد و عابد یاد شده‌است.^{[نیازمند منبع]}

تحصیل

وی ابتدا همراه برادرش ملا احمد، در مدرسه مولی عبدالله تستری^[۳] اصفهان به تحصیل اشتغال ورزید و از مولانا رفیع‌الدین محمد بن حیدر طباطبایی معروف به میرزا رفیعا درس آموخت و در ضمن تحصیل به کار تدریس نیز پرداخت.^[۴]

درگذشت

فاضل تونی در راه سفر به کربلا، در ۱۶ ربیع‌الاول ۱۰۷۱^[۵] ـ ۲۹ آبان ۱۰۳۹^[۲] در شهر کرمانشاه درگذشت. مقبرهٔ وی در نزدیکی پل کهنۀ کرمانشاه قرار دارد.

شیخعلی‌خان زنگنه که در زمان شاه عباس دوم به سال ۱۰۶۴ق/۱۶۵۳م به عنوان حاکم کرمانشاه منصوب شدُ بر مزار او بقعه‌ای بنا کرد. این بنا در زمان نامشخصی به کلی تخریب شد، اما در سال‌های اخیر مقبرۀ جدیدی برای وی احداث شد.^[۶][۷]

آثار

• الوافیه
• شرح الارشاد در فقه
• رساله‌ای در اصول فقه
• رساله‌ای در نماز جمعه
• حاشیه بر معالم الاصول
• تعلیقاتی بر مدارک الاحکام
• حاشیه‌ای بر ارشاد علامه
• فهرست بر تهذیب الاحکام شیخ طوسی

پانویس

1. ↑ سید محمدحسین رضوی کشمیری در مقدمه کتاب «الوافیه» نوشته است: عنوان ملا عبدالله از عناوینی است که علمای بزرگ با این تعبیر از او یاد کرده‌اند و شیخ حر عاملی صاحب کتاب «امل الامل» از او به عنوان: مولانا عبدالله … یاد کرده. میرزا عبدالله افندی و خوانساری هم با همین تعبیر از او یاد کرده‌اند. تنکابنی در کتاب «قصص العلماء» از او به عنوان «آخوند ملا عبدالله» و در الذریعه به نام «عبدالله البشروئی» یاد نموده‌اند. محدث قمی در الکنی و الالقاب می‌نویسد: التونی اذا وصف به الفاضل؛ هرگاه فاضل تونی بگویند مراد «ملا عبدالله بن محمد التونی البشروی» است. همه علما به عنوان «فاضل تونی» در کتب اصول از او یاد کرده‌اند (الوافیه، مقدمه، ص ۱۲).
2. ↑ ^{پرش به بالا به:۲٫۰ ۲٫۱} «تقویم تاریخ». وب‌گاه پیام‌نمای شبکهٔ سه، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. ۲۹ آبان ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۳۸۷.^{[پیوند مرده]}
3. ↑ از اعیان علما در عصر صفویه، ملا عبدالله تستری است. وی از مشایخ مجلسی اول مولا محمدتقی مجلسی است و معاصر مقدس اردبیلی و فاضل تونی بوده است. محدث قمی وی را با القاب: عزالدین، الشیخ الاجل، مروج المله و الدین، مربی الفقهاء و المحدثین و تاج الزهاد و ناسکین جامع المعقول و المنقول. المجتهد فی الفروع و الاصول ستوده است.
4. ↑ خورشید خاوران، ص ۲۵.
5. ↑ «فاصل تونی». لغت‌نامهٔ دهخدا. دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۳۸۷.^{[پیوند مرده]}
6. ↑ «مقبره فاضل تونی – کرمانشاه». دریافت‌شده در ۱۴ آذر ۱۳۸۷.^{[پیوند مرده]}
7. ↑ مفاخر بشرویه، ص ۱۵.

منابع

• جمعی از پژوهشگران حوزه علمیه قم. گلشن ابرار. ج ۵، چ ۱، نشر معروف، قم: ۱۳۸۴.