منشأ تفاوت فلزات(استاد ضیایی)

منشأ تفاوت فلزات از نگاه علامه حسن زاده آملی

حضرت علامه حسن‌زاده (حفظه الله تعالی) می‌فرماید که امروزه اتم‌ها کارشان به جایی رسیده که قابل تجزیه هستند. اتم‌ها از اجزائی مانند الکترون، نوترون و پروتون تشکیل شده‌اند که به دور یک هستۀ مرکزی می‌گردند و گویا ریزترین موجودات در این عالَم با بزرگترین موجودات این عالَم هماهنگ عمل می‌کنند. چطور در مورد منظومۀ شمسی، کُراتی ‌هستند که به دور یک شمس می‌گردند در مورد اتم هم چنین حالتی وجود دارد. الکترون منشأ ایجاد تفاوت میان عناصر مختلف است. سبک ترین عنصر، هیدروژن است که یک الکترون دارد و بعد همین‌طور یکی یکی الکترون‌ها اضافه می‌شوند تا به سنگین‌ترین عنصر که اورانیوم است می‌رسیم که ۹۲ الکترون دارد.

حضرت علامه حسن‌زاده (حفظه الله تعالی) عمدۀ این مطالب را از کتابی به نام «نجوم برای همه» آورده‌اند که توسط یک شخص غربی نوشته شده و به فارسی ترجمه شده است. ایشان بعضی از نظر‌ها را هم نقد کرده است، منتها یک مقدار حرف‌های سنگینی هم دارد که لازم مقداری راجع به آن‌ها مطالعه کنید.

ابونصر فراهی صاحب کتاب «نصاب السبیان» الفاظ عربی را به فارسی در قالب شعر  ترجمه کرده است. کسانی که در گذشته طلبه می‌شدند اولین کتابی که باید می‌خواندند این کتاب بود. اگر کسی اشعار او را حفظ می‌کرد گویا یک کتاب لغت می‌دانست. ایشان در آن کتاب راجع به این‌که فلزات چرا با هم فرق می‌کنند بیتی سروده است:

یعنی ممکن است دوتا فلز به لحاظ حجم مساوی باشند اما وقتی وزن کنیم می‌بینیم که وزنشان با هم تفاوت دارد.

زر (لکن)، زیبق (الم)، اسرب (دهن)، ارزیز (حل)، فضّه (ند)، آهن (یکی)، مس و شبه (مه)، روی (ماه).

آنچه که بیرون پرانتز آمده اسم فلز است و آنچه که داخل پرانتز آمده وزن مخصوص فلز است به عدد حروف داخل پرانتز؛ مثلاً «زَر» که فلز طلا است وزن مخصوصش صد می‌باشد و چون عدد «لام»  برابر با سی است و عدد «کاف» مساوی بیست و عدد «نون» معادل پنجاه است، لذا مجموعش می‌شود برابر با عدد صَد. بقیه را نیز همانند این نمونه حساب می‌کنیم.

«زیبق» به معنای جیوه است. «ارزیر» به معنای قلع است. «شبه» به معنای فلز برنج است.

بعضی ازحوادثی که برای افراد پیش می‌آید به اعمال قبلی ایشان منوط است. این که گفته شود اصلاً تأثیری ندارد حرف درستی نیست، بلکه تأثیر دارد ولی به این صورت هم نیست که با اختیار منافات داشته باشد و سر از جبر در بیاورد.