مهدی الهی قمشه ای

مهدی محیی‌الدین الهی قمشه‌ای (زاده ۱۲۸۰ خورشیدی در شهرضا، قمشه – درگذشته ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۲[۱]) فقیه، فیلسوف، عارف، حکیم، شاعر، و مترجم قرآن بود. زندگی وی مقدمات علوم فقه و اصول و حکمت را از شیخ هادی قمشه‌ای و دیگران آموخت. در اصفهان از اساتیدی چون محمد حکیم خراسانی و سپس در خراسان از حکیم مشهدی و میرزا حسین فقیه سبزواری و اسدالله یزدی استفاده کرد. وی مدتی هم در حوزهٔ درس سید حسین طباطبایی

مهدی محیی‌الدین الهی قمشه‌ای (زاده ۱۲۸۰ خورشیدی در شهرضا، قمشه – درگذشته ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۲^[۱]) فقیه، فیلسوف، عارف، حکیم، شاعر، و مترجم قرآن بود.

زندگی

وی مقدمات علوم فقه و اصول و حکمت را از شیخ هادی قمشه‌ای و دیگران آموخت. در اصفهان از اساتیدی چون محمد حکیم خراسانی و سپس در خراسان از حکیم مشهدی و میرزا حسین فقیه سبزواری و اسدالله یزدی استفاده کرد. وی مدتی هم در حوزهٔ درس سید حسین طباطبایی قمی و مهدی اصفهانی حاضر شد. پس از آن به تهران برگشت و در مدرسهٔ عالی سپهسالار به تدریس حکمت و فلسفه پرداخت. وی استاد زبان عربی در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران و استاد فلسفه در دانشکدهٔ الهیات (معقول و منقول) بود و پس از مرگ پیکرش در وادی‌السلام قم به خاک سپرده شد. از میان شاگردان وی اکنون می‌توان به عبدالله جوادی آملی، حسن حسن‌زاده آملی، سید حسین نصر، محمد رضا ربانی، سید محمدباقر حجتی و سید عبدالله موسویان اشاره کرد.

خانواده

همسر وی طیبه تربتی در زمینه ادبی فعال بوده و مؤلف کتاب خوشه هاست. وی دارای چهار پسر و چهار دختر می‌باشد:

حسین الهی قمشه‌ای فیلسوف و عارف و ادیب و حکیم.
نظام‌الدین الهی قمشه‌ای، استاد فلسفه و رئیس کتابخانه دانشگاه تهران بود. (سال ۱۳۷۶ درگذشت)
کمال الهی قمشه‌ای پزشک. (درگذشته به سال ۱۳۹۷)
مرتضی الهی قمشه‌ای ریاست انجمن جئوترمال کانادا.
مهدیه الهی قمشه‌ای شاعر و محقق. (۱۳۱۶–۱۳۹۵)

سه دختر دیگر وی یکی در کشور کانادا مشاور است؛ دیگری استاد درس روانشناسی در دانشگاه رودهن و دیگری دبیر ادبیات در ناحیه دو کرج است.^[۲]

آثار

منثور

رساله‌ای در فلسفهٔ کلی
شرح رسالهٔ حکیم فارابی
رساله‌ای در سیر و سلوک
حاشیه‌ای بر مبدأ و معاد ملاصدرا
رساله‌ای در مراتب ادراک
رساله‌ای در مراتب عشق
تصحیح و تحشیهٔ تفسیر ابوالفتوح رازی

منظوم

نغمهٔ حسینی (عشاق)
دیوان شعر
نغمهٔ الهی

ترجمه

ترجمهٔ قرآن مجید: از جمله معروف‌ترین آثار به جا مانده از اوست که در حال حاضر فراگیرترین ترجمه در ایران است. این ترجمه را می‌توان یک تفسیر مختصر قران هم تلقی نمود. «در حال حاضر مجوز چاپ قرآن با ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای به ناشران داده نمی‌شود تا در کمیته پیش‌بینی شده این مورد بررسی و اشکالات موجود ترجمه رفع شود.»^[۳]
ترجمهٔ صحیفهٔ سجادیه
ترجمهٔ مفاتیح الجنان

بزرگداشت

در آبان ماه سال ۱۳۸۴ شمسی مراسمی تحت عنوان صاحبان فقه و حکمت به همت مؤسسهٔ فرهنگی هنری فرهنگ منهاج در مسجد رفعت شهر قم برگزار شد که در آن با سخنرانی محی الدین حسین الهی قمشه‌ای از شش تن از فقیهان درگذشته (‘محمود جعفری‌تبار’، ‘سید محمد حجت کوهکمری’، ‘فتاح شهیدی تبریزی’، ‘حسین قاضی طباطبایی’ و ‘محمد مجاهدی’) یاد و تجلیل شد. کتاب «صاحبان فقه و حکمت» تألیف مجید جعفری‌تبار نیز در این مراسم عرضه گردید.