مصاحبه با استاد حجت الاسلام دکتر شیروانی در خصوص تالیفات ایشان

مصاحبه با استاد حجت الاسلام دکتر شیروانی در خصوص تالیفات ایشان

۱- لطفا خودتان را معرفی و سوابق و فعالیت­های علمیتان را بیان کنید.

ضمن سلام و تشکر از حضور شما، همکاران گرامیتان وهمچنین کارکنان موسسه آوای توحید.
من محمد شیروانی،سطح اول حوزه را در استان مازندران گذراندم . ازهمان سالهای اول تحصیل با مباحث حکمی و تربیتی آشنا شدم و بعد از طی دروس سطح، به قم مهاجرت کردم و با اساتید بزرگواری همچون آیت­الله نائیجی، آیت­الله ضیائی، استاد علی شیروانی واستاد امامی نجف­آبادی آشنا شدم و این باعث شد تا تمکن واستقرار بنده در مباحث حکمی بیش ازمباحث دیگر رقم بخورد. فی‌الحال هم دررشته­ی فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه قم درمقطع دکترا مشغول به تحصیل هستم.
تدریس بنده ابتدا از دوستان وآشنایان با مباحث حکمی آغازشد وازآنجا که نیازبه بهره‌مندی بیشترازمحضراستاد امامی‌نجف آبادی داشتم؛ به شهرنجف­آباد اصفهان مهاجرت نموده و در حوزه­ی علمیه­ ­آن شهر مشغول به تدریس کتب حکمی، از جمله بدایه الحکمه، نهایه الحکمه،عقاید الامامیه و منطق مظفرشدم، همچنین در دانشگاه مالک اشتر اصفهان ، دانشگاه صنعتی شریف ؛ دانشگاه اشرفی اصفهانی و دانشگاه جامعه‌المصطفی اصفهان تدریس داشتم. همچنین سمینارها و نشست‌های علمی متعددی در اصفهان برگزارشد که بنده هم در آن سهیم بودم.

۲- چه شد که تصمیم گرفتید در زمینه موضوعات حکمت ادبی تالیفاتی داشته باشید؟

اگر بخواهم موردی راجع به این چهارکتابی که با همکاری موسسه آوای توحید چاپ شد، بگویم؛
روزهای اول طلبگی بزرگان و اساتید به ما سفارش کردند که با قرائت سُوَرمسبحات مأنوس باشیم و برای من این سؤال پیش آمده بود که معنای آیه ((سَبَّحَ لله مَا فِی السَمواتِ و ما فی الاَرض))چیست و این تسبیح چگونه شنیده می­شود؟ اصلا آیا شنیدنی است؟ لذا شروع به تحقیق و پژوهش در این موضوع کردم که اتفاقاً همین مسئله موضوع پایان نامه سطح سه حوزوی بنده شد و به این ترتیب کتاب تسبیح نظام هستی بدست آمده.

کتاب تذکره السلوک شرحی است برمناجات خمسه­عشر. وقتی به توصیه اساتید اخلاق با این مناجات انس گرفتم،‌ دیدم که چقدرفرازهای کلام امام زین‌العابدین (علیه‌السلام) انسان را ازعالم خاک جدا کرده و به انسان احساس قرابت شوق و وصل نسبت به خداوند می دهد. همین علاقه و الفت هم سبب شد که با واکاوی و تحلیل دقیق کتاب مذکور را تالیف نمایم.

حماسه عرفانی شاهنامه ماحصل فراغتی است که در ایام کرونا حاصل شد، بنده با آثار شعرای متعدد آشنا بودم ولی دغدغه همیشگی ام این بوده که درزمینه اشعارحکیم‌ فردوسی کارکنم. دراین فراغتی که درایام به وجود آمد، ویک دوره شاهنامه را دوره کردم. درشاهنامه به ابیات برجسته‌ای برخوردم، و بعد از مطالعاتی در این باب، براین شدم تا با استخراج این ابیات و ارائه کمی توضیحات، به یک اثر آموزنده و تربیتی برسم.

و در خصوص خداشناسی انفسی همان طور که بحث شناخت نفس یکی از مباحث جدی است وهر فرد باید با ابعاد و زوایای عمیق گوهر ذاتی خویش آشنا شود، و نه تنها در اسلام و آیات و روایت و نه تنها در این زمانه که حتی دردوهزار سال پیش نیز تجلی رب متعال در نفس انسان مورد توجه قرار گرفته است. لذا بنده احساس کردم اگر بتوانیم نگاه افراد جامعه را از یک نگاه اصاله الجسدی و ماتریالیستی به یک نگاه متافیزیکی برگردانیم شاید با درک معنای وجودی خود، زندگی­ها معنا بگیرد و زیست شیرین تری را تجربه کنند.

۳- آیا در مسیر تآلیف این آثار گروه سنی یا مخاطب خاصی را مدنظر داشتید؟

امروزه تقسیم بندی براساس سن همیشه نمی­تواند درست باشد و رشد عقلی و درک افراد نسبی است. اما فکر می­کنم مخاطبینِ کتاب تسبیح نظام هستی و کتاب خداشناسی انفسی را بیشتر طلاب و دانشجویان تحصیل کرده تشکیل می­دهند،
اما کتاب تذکره السلوک چون با زبانی ساده بیان شده برای نوجوانان و دانش آموزان مقطع دبیرستان مناسب است.
و در مورد کتاب حماسه عرفانی شاهنامه هم چون زبان شعر، زبان شیرینی است هر مخاطبی را به خود اختصاص می­دهد و قابل بهره‌برداری همه افراد جامعه است.

۳- در راستای تاثیر گذاری بر جامعه، مبنای شما بر تغییر جهانبینی افراد است یا هدف عوض شدن سبک زندگی است؟
بنده بیشتر سعی کردم که با لسان در لفافه ، آرام و بعد ازیک سیر مطالعه با تغییری که در جهانبینی مخاطب صورت می­گیرد و پیوستگی که در کائنات حس می­کند و خودش را صاحب جایگاه می­بیند؛ قطعاً سبک زندگی ایشان معنادار و متعالی می­شود.نه اینکه هیاهویی راه بیاندازیم و فرد در اضطراب این تغییر فرو برود؛ اگرهدف تالیف تنها تغییرروش زیستن می­بود، مطالب در حد یک نصیحت می­ماند و هیچ گاه عملی نمی­شد.
۴- هدف کلی جنابعالی از این تالیفات چه بوده؟ آنچه که شاه بیت این تالیفات است. دور کردن این تفکر و شناخت ناقص از خداوند است ، تفکراتی که خداوند را خشن معرفی­می‌کند، یا تصویرناعدالت‌گانه‌ای که در ترسیم اشتباه مسئله شفاعت به وجود می‌آید. همانطور که قیصر امین پورگفت که 🙁 آن خدای پیش از این را باد برد.) سعی کردم با مطرح کردن حقایق درونی، افراد به شناخت مطلوبی از دین و خالق برسند و البته نقطه اشتراک این حقائق عشق به خداوند متعال است.

۵- از چه منابعی در تالیف این کتب استفاده شده؟

مطالبی که در این دست مکتوبات استفاده می‌شود نوعاً برگرفته از ادله نقلی است اما برای مواجهه با افرادی که باور درستی به دین ندارند یا فی‌المثال دین اسلام یا مذهب تشیع را نپذیرفته اند، باید از افقی سخن گفت که این افق بتواند تمامی افراد را تحت شعاع خودش قرار دهد. لذا اکثراً سعی کردیم ادعاهایی که نیاز به اثبات و استدلالی دارند با ارجاع به منابع حکمی که به منابع نقلی بسنده نکرده‌اند ارجاع داده بشود. ازجمله آثار ابوعلی سینا ، سهروردی، آثارحکیم صدرای شیرازی و در مباحث عرفان نظری با مراجعه ابن عربی و حیدر آملی و در تفسیر به تفسیرالمیزان علامه طباطبایی ارجاع دادیم. این افراد برای اثبات مدعی صرفا به ادله نقلی و داستان و شعر اکتفا نمی­کنند.
درپایان اگر نکته و سفارشی در خصوص مطالعه کتب هست بفرمایید.
ضمن تشکر از موسسه آوای توحید بابت قبول زحمت نشر این تالیفات علی‌الخصوص حجت الاسلام و المسلمین آقای حیدری مدیریت بزرگوار موسسه که در این مدت زحمت زیادی کشیدند. قطعا این تالیفات نقایصی دارند و مخاطبین و سروران گرامی با لطف و بدون هیچ معونه‌ای می‌توانند به خود بنده این نقایص را اطلاع بدهند و بنده سعی می‌کنم حتما در نوبت های بعدی این نقایص را برطرف کنم.

و حرف آخر اینکه انگیزه کلی ما همانطور که در روایت هست که :(اگر یک نفر را زنده کنید همه را زنده کرده‌اید،) شاید فردی در ورطه هلاکت معنوی یا پوچی‌گرایی دنیایی قرار گرفته باشد، شاید با برجسته کردن یک بیت از شاهنامه یا یک فراز از مناجات آقا امام سجاد (علیه السلام) بتوان یک معنای سپید و شیرین از زندگی به ایشان چشاند.