در این درس، اصل بحث این است، هر شیء­ای حرکت دارد و به سمت غایتی حرکت می‌کند، نظام‌مند است و تصادفی و اتفاقی نیست، بلکه برای خود یک روش و قانونی دارد که از مبدئی شروع به حرکت می‌کند تا به مقصدی برسد. دانۀ نبات که زیر خاک قرار می‌گیرد و آب کافی برای رسیدن

الفاظ مشترک و الفاظ مترادف در ادبیات هر قوم و طایفه‌ای مشترک لفظی (لفظ مشترک) وجود دارد؛ همانطور که الفاظ مترادفه داریم. فرق لفظ مشترکه با الفاظ مترادفه باید روشن شود: اگر چند لفظ داشته باشیم که دارای یک معنای مشترک باشند، به آن «الفاظ مترادفه» می‌گویند که الفاظ متعدّدند. به عنوان مثال در زبان

حضرت علامه حسن‌زاده (حفظه الله تعالی) در ابتدا با تعبیر «شاید» و بعداً به صورت جزمی، تعقّل را تنها کار انسان عنوان می‌کنند. موجودات دیگر ادراک دارند ولی ادراک تعقّلی ندارند، بلکه اداراکات آن‌ها احساسی است یا بالاتر از آن خیالی و یا وهمی است. بنابراین ادراک عقلی ندارند؛ زیرا حیوان اگر چیزی را درک

عقل، عاقل و معقول با هم متحدند؛

علومی که ادراک می‌کنیم چند گونه است: بعضی کلی است که این ویژگی، تجرّد نفسِ ناطقه را بهتر اثبات می‌کند؛ چون کلی جایگاهش در خارج نیست؛ زیرا هر چه در خارج به عنوان موجود داریم، حتماً جزئی است.؛

موجودات مادی نیازمندند و نیازمندی لازمه حرکت است چرا که حرکت یعنی خروج از حالت نقص برای رسیدن به کمال. خروج از ناپایداری برای رسیدن به پایداری. اگر این سه خصیصه عالم ماده را کنار هم بگذاریم خواهیم دید که موجودات مادی چاره ای جز نزاع ندارند و نتیجه این نزاع تعادل طبیعت است. الکترون با سرعت و در مسیر مستقیم حرکت می کند و جاذبه پروتون مانع از حرکت او می شود و نتیجه می شود حرکت دورانی الکترون برگرد پروتون. همین طور است مسأله حرکت سیارات بر گرد خورشید. سدیم، مزاحم آزادی کلر است و نتیجه این تزاحم پدید آمدن نمک است.؛

آقای کولپه در مورد بعضی از انسان‌ها که از آینده خبری می‌دهند چه می‌گوید؟ اموری که هنوز در خارج تحقق نیافته است تا بگوییم می‌بیند؛ آیا آن هم در سلول مغزی جا گرفته؟ یا بعضی مسائل که در غرب هم جریان خیلی قوی پشت سر آن‌ها است؛ مثلاً از انسان‌ها که با ارواح ارتباط پیدا می‌کنند چیست؟ آیا این‌ها را هم بگوییم از سنخ مادّه است؟ ممکن است صاحب روح بدنش پودر شده باشد و چیزی به لحاظ جسمی باقی نمانده باشد ولی با روح او ارتباطی برقرار می‌کنند و خبرهایی دریافت می‌کنند. بسیاری از اشیای گم شده از طریق ارتباط با ارواح پیدا شده است.؛

عالِم چه کسی است؟ یعنی آیا همین اعضا و جوارح ما عالِم هستند؟ این اعضا را بیست سال پیش هم داشتیم و چه بسا قوی تر از امروز هم داشتیم در حالی که بسیاری از حقایق که من امروز در اختیار دارم را در آن زمان پی نبرده بودم. این آقای علامه و مجتهد که الآن در سن هشتاد سالگی به سر می‌برد در سن بیست سالگی از جهت بدنی خیلی سرحال‌تر بوده در حالی که بسیاری از مطالب علمی که امروز در اختیار دارد در سن بیست سالگی نداشته است. پس نمی‌توانیم بگوییم بدن ما عالِم است.؛